Eozynofile (eozynocyty, granulocyty kwasochłonne, EOS) to rodzaj białych krwinek, czyli leukocytów. Zalicza się do nich także neutrofile, bazofile, monocyty i limfocyty B i T. Eozynocyty stanowią czwarty co do wielkości składnik leukocytów. W zależności od przyjętych norm, ich optymalny procentowy udział (jako składnika leukocytów) oscyluje w granicach jednego-pięciu procent. Za wysoki poziom eozynofili we krwi obwodowej to eozynofilia. Obniżenie ich liczby nazywa się eozynopenią. Stale wysokie EOS w badaniu krwi to zespół hipereozynofilowy.
Eozynocyty powstają w szpiku kostnym z komórek macierzystych. Pełną dojrzałość osiągają po mniej więcej 5 dniach. Wówczas trafiają do krwi, a następnie do tkanek docelowych. Swą nazwę zawdzięczają eozynie, czerwonemu barwnikowi, którym komórki te barwią się podczas oznaczania. Eozynofile zostały odkryte we krwi obwodowej w 1879 r. przez Paula Ehrlicha, jednak dopiero w połowie lat 70. XX wieku zaczęto je stopniowo odkrywać, poznawać budowę, funkcje oraz znaczenie.
Rola eozynocytów
Dojrzały eozynofil produkuje tzw. mediatory, czyli substancje odpowiedzialne za wywoływanie i podtrzymywanie stanu zapalnego. Tym samym eozynocyty odpowiadają za utrzymanie bariery immunologicznej, a także regulowanie odpowiedzi alergicznej. Podczas kontaktu z alergenami wydzielają związki aktywujące inne komórki układu odpornościowego. Mają również zdolności żerne. Do aktywacji granulocytów kwasochłonnych przyczyniają się także patogeny, czyli bakterie, pasożyty i grzyby. Eozynocyty wspomagają również procesy gojenia się ran. W zależności od właściwości bodźca, czasu i intensywności narażenia, działanie eozynofilów może być korzystne, obojętne lub szkodliwe dla organizmu człowieka
Eozynocyty - norma
Eozynofile oznaczane są w ramach morfologii krwi, które jest podstawowym i najczęściej wykonywanym badaniem krwi. Na wyniku badania eozynocyty są oznaczane skrótem EOS.
Morfologia krwi wskazuje bezwzględną ilość eozynofilów we krwi. Wykonywany jest również rozmaz, który podaje zawartość EOS w procentach względem całkowitej zawartości neutrofilów (morfologia EOS%).
Norma dla eozynofilów we krwi wynosi około 35–350 w mm³ (normy EOS u dzieci są nieco wyższe). W rozmazie krwi, w którym liczone są eozynofile, norma w procentach to od jednego do pięciu procent (EOS%).
Najniższy poziom eozynofili we krwi obserwuje się rano, największy wieczorem. W przypadku kobiet ich poziom jest wyższy podczas miesiączki, najniższy tuż przed owulacją.
Eozynocyty powyżej normy
Zwiększenie liczby eozynofili we krwi obwodowej nazywa się eozynofilią i klasyfikuje się jako eozynofilę:
- łagodną, gdy wartości mieszczą się w zakresie 600-1500/1 mm³,
- umiarkowaną, gdy wartości zawierają się w granicach 1500-5000/1 mm³,
- ciężką, gdy wartości przekraczają 5000/1 mm³.
Na co wskazują eozynofile podwyższone? Eozynocyty podwyższone we krwi u dziecka czy dorosłego najczęściej wskazują na:
- choroby pasożytnicze, czyli zakażenie tasiemcem, glistą ludzką, bąblowcem,
- choroby alergiczne i atopowe, takie jak alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa czy atopowe zapalenie skóry,
- choroby zapalne.
Zdarza się, że eozynocyty powyżej normy odpowiadają:
- choroby nowotworowe, takie jak chłoniak Hodgkina, przewlekła białaczka eozynofilowa,
- choroby infekcyjne (bruceloza, gruźlica),
- reakcje polekowe,
- dializy czy radioterapia,
- działanie substancji trujących,
- choroby endokrynologiczne, choroba Addisona lub inne przyczyny niskiego poziomu glikokortykosterydów,
- zaburzenia hormonalne,
- marskość wątroby, wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- choroby autoimmunologicze czy kolagenozy, na przykład reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy,
- głodzenie się.
Zwykle podwyższenie eozynofili we krwi ustępuje po niedługim czasie. Nie stanowi powodu do niepokoju.
Eozynocyty poniżej normy
Niski poziom eozynofilów (EOS poniżej normy) określany jest mianem eozynopenii. Obniżone eozynocyty nie mają znaczenia klinicznego i zazwyczaj nie wymagają dalszej diagnostyki.
Na co wskazują eozynocyty poniżej normy? Zwykle jest to:
- przewlekły stres,
- stosowanie niektórych leków,
- nadmierny wysiłek fizyczny.
