Refluks moczowodowo-pęcherzowy u dzieci - objawy i leczenie

Refluks moczowodowo-pęcherzowy u dzieci obserwuje się często. To nieprawidłowość, która polega na cofaniu się moczu z pęcherza moczowego do moczowodów i wyżej, w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia. Refluks moczowodowo-pęcherzowy wywołuje objawy właściwe zakażeniom układu moczowego. Nie wolno ich lekceważyć, ponieważ może dojść do powikłań, z nieodwracalnym uszkodzeniem nerek włącznie. Jakie są przyczyny, objawy i leczenie tej wady?

Refluks moczowodowo-pęcherzowy jest częstą wadą układu moczowego u dzieci. To nieprawidłowość polegająca na tym, że mocz z pęcherza moczowego cofa się do moczowodów i nerek. Przy prawidłowo działającym pęcherzu nie jest to możliwe dzięki zastawkom pęcherzowo-moczowodowym. Niestety zdarza się, że u niektórych dzieci nie funkcjonują one prawidłowo lub są nieprawidłowo zbudowane. Wówczas mocz, zamiast kierować się w stronę cewki moczowej, przechodzi z powrotem do moczowodów, a przy zaawansowanej chorobie - do nerek.

Zobacz wideo

Refluks pęcherzowo-moczowodowego u dzieci - objawy i przyczyny

Zwykle sam odpływ wsteczny jest bezobjawowy, jeśli tylko nie pojawi się zakażenie układu moczowego. W przypadku refluksu moczowodowo-pęcherzowego wysokiego stopnia może pojawiać się potrzeba oddawania moczu tuż po wyjściu z toalety. Dzieje się tak, ponieważ dziecko oddaje najpierw mocz zgromadzony w pęcherzu moczowym, a następnie czuje potrzebę oddania moczu, który spłynął z poszerzonego moczowodu.

W większości przypadków przyczyną refluksu jest wrodzona nieprawidłowość w funkcjonowaniu zwieracza w miejscu ujścia moczowodu do pęcherza. Bywa, że jest to skutek nieleczenia bądź nieprawidłowego leczenia zakażeń układu moczowego.

Refluks moczowodowo-pęcherzowy - stopnie zaawansowania

Wyróżnia się pięć stopni refluksu, w zależności od odcinka układu moczowego, do którego dociera cofający się mocz:

  1. stopień I, gdy cofający się mocz wypełnia wyłącznie moczowód, miedniczka nerkowa oraz kielichy nerkowe mają prawidłowy kształt,
  2. stopień II, gdy cofający się mocz wypełnia moczowód, miedniczkę i kielichy nerkowe, nie powodując ich poszerzenia,
  3. stopień III, gdy cofający się mocz wypełnia moczowód, miedniczkę i kielichy nerkowe, dochodzi do poszerzenia miedniczek i kielichów nerkowych,
  4. stopień IV - umiarkowane poszerzenie moczowodu,
  5. stopień V - znaczne poszerzenie moczowodu (zanik brodawek nerkowych w kielichach nerkowych).

Refluks moczowodowo-pęcherzowy u dzieci - rozpoznanie i leczenie

Refluks moczowodowo-pęcherzowy u dzieci rozpoznaje się wykonując cystografię mikcyjną. To badanie polegające na podaniu środka kontrastowego przez cewnik założony do pęcherza moczowego. Następnie - w czasie oddawania moczu - wykonuje  się zdjęcia RTG, które pokazują, czy środek cofa się do moczowodu i wyżej. Innym badaniem jest ultrasonografia układu moczowego. Zwykle wykonuje się ją jako pierwszą, na etapie podejrzeń odpływu wstecznego. Jeszcze innym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce refluksu pęcherzowo-moczowodowego u dzieci jest renoscyntygrafia, czyli badanie izotopowe nerek. Polega ono na podaniu dożylnie izotopowego znacznika, który jest wydalany z moczem.

Leczenie refluksu moczowodowo-pęcherzowy obejmuje profilaktykę przeciwbakteryjną, leczenie zaburzeń czynności pęcherza moczowego lub leczenie zabiegowe. Rodzaj zastosowanej terapii zależy zarówno od wieku pacjenta, jak i oraz stopnia wady. I tak o ile w stopniu I-III leczenie najczęściej jest zachowawcze, o tyle terapia refluksu moczowo-pęcherzowego w stopniach IV i V oraz w utrzymującym się stopniu III wymaga operacji. Leczenie zabiegowe jest konieczne wówczas, gdy odpływ jest duży i sięga nerki, nie ma tendencji do ustępowania i występują objawy uszkodzenia miąższu nerki.

W trakcie leczenia zachowawczego należy unikać sytuacji, które sprzyjają zakażeniom układu moczowego. Ważna jest właściwa higiena okolic krocza, regularne opróżnianie pęcherza, unikanie długich kąpieli. Należy również przyjmować leki odkażające drogi moczowe.

Warto również wiedzieć, że odpływy I i II stopnia nie są niepokojące. W większości przypadków ustępują samoistnie. Odpływ III stopnia ustępuje w ponad połowie przypadków. Ponieważ u dziecka z refluksem pęcherzowo-moczowodowym obserwuje się skłonność do nawracających zakażeń układu moczowego, bardzo ważne są cykliczne, kontrolne badania moczu - tak ogólne, jak i posiew.

Więcej o:
Copyright © Agora SA