Gradówka - co to jest?
Gradówka, którą określa się również terminem chalazon (chalazion - gr. grad), to widoczne zgrubienie powstałe na powiece, z powodu przewlekłego stanu zapalnego gruczołu Meiboma.
Gruczoł Meiboma, inaczej tarczkowy, znajduje się wewnątrz tarczki powieki i ma na celu natłuszczanie brzegów powieki. Gradówka znacznie częściej dotyka osoby zmagające się z niektórymi chorobami skóry, np. z łojotokowym zapaleniem skóry. Podatne są także na nią osoby z kiepską odpornością i dzieci mające niewyrównaną wadę wzroku.
Ze względu na to, że gradówka z wyglądu przypomina infekcję powieki, jaką jest jęczmień, często są one ze sobą mylone. Jęczmień to grudkowy ropień gruczołu (bądź kilku gruczołów), mających ujście na powiece. Infekcję powoduje zakażenie bakteriami gronkowca. Jęczmień jest bolesny, gradówka nie. Jednak niedoleczony jęczmień bardzo często zamienia się w gradówkę.
Gradówka - jak powstaje i dlaczego?
Do tworzenia się gradówki dochodzi, gdy do tarczki przeniknie zbyt duża ilość wydzieliny łojowej. W efekcie dochodzi do zablokowania ujścia gruczołów łojowych, wywołując jednocześnie reakcję zapalną.
Pojawienie się gradówki u dziecka może mieć też kilka innych przyczyn, takich jak: niedoleczenie jęczmienia zewnętrznego, przebyte zapalenie spojówek lub powiek czy niewyrównana wada wzroku.
Wzmożoną częstotliwość zachorowań obserwuje się u osób zmagających się z problemami skórnymi (w szczególności z trądzikiem różowatym oraz łojotokowym zapaleniem skóry).
Gradówka - objawy
Gradówka występuje w postaci niewielkiego guzka o średnicy kilku milimetrów, umiejscowionego na powiece górnej lub dolnej. Gdy dochodzi do infekcji, dość szybko zaczyna się rozwijać. Najpierw widoczne jest wyraźne zgrubienie na powiece, często na tym etapie mylone z jęczmieniem. Guzek na powiecie zazwyczaj jest białawy, nie towarzyszy mu ogólny ból, nawet przy dotykaniu chorobowego miejsca. Jest jednak twardy i to może powodować dyskomfort. W przypadku ostrego stanu zapalnego na skórze może pojawić się obrzęk lub zaczerwienienie, a oko jest podrażnione. W przypadku guzka skórę nad nim można w łatwy sposób przesuwać.
Gradówka - diagnoza
W przypadku pojawienia się gradówki u dziecka, nie warto zwlekać - niezależnie od tego, jak bardzo widoczne są objawy. Pamiętajmy, że gradówka sama w sobie nie boli, więc nie lekceważmy jej z tego powodu.
Po rozpoznaniu, z czym mamy do czynienia, najlepiej udać się do okulisty, jeśli zaś mamy wątpliwości co dolega dziecku, można skonsultować sprawę z pediatrą. Jeśli chodzi o dzieci, nie wolno bagatelizować żadnych zmian na skórze czy powstających guzków. Okulista jest w stanie postawić diagnozę po wykonaniu podstawowego badania okulistycznego.
Gradówka - leczenie
Generalnie gradówka nie jest groźną chorobą, rzadko kiedy występują również po niej powikłania. Najczęściej gradówka znika sama, ale o ile dorosły może sobie pozwolić na przeczekanie, dziecko lepiej umówić ze specjalistą. Podczas wizyty lekarza obejrzy powiekę oka i potwierdzi, czy faktycznie mamy do czynienia z gradówką, zaleci również odpowiednie leczenie. W większości przypadków wystarczy jedynie właściwa higiena oczu, czyszczenie okolic oczu i przemywanie ich letnią przegotowaną wodą 2-3 razy dziennie.
W przypadku mocno zaawansowanej gradówki, lekarz może zalecić przyjmowanie lekarstw - najczęściej maści do smarowania, kropel do oczu, bądź doustnie - w formie antybiotyku. W ciężkich przypadkach stosuje się także ostrzykiwanie zmiany sterydem bądź antybiotykiem. Jeśli po zastosowaniu przepisanych przez lekarza preparatów gradówka wciąż się utrzymuje, jej objawy się nasilają lub pogarsza się ostrość widzenia, należy ponownie udać się do lekarza.
Bardziej inwazyjnym zabiegiem, który również proponuje się pacjentom w zaawansowanym stadium, jest łyżeczkowanie, podczas którego usuwa się gradówkę. Przed wykonaniem zabiegu pacjent otrzymuje znieczulenie miejscowe, by uniknąć ryzyka silnego bólu. Jeśli zachodzi potrzeba łyżeczkowania u dzieci, lekarz może zaproponować rodzicom krótkie znieczulenie ogólne. Po usunięciu guzka zakłada się opatrunek na oko i przez kilka dni przyjmuje się antybiotyk.
Standardowy zabieg zazwyczaj wykonywany jest w warunkach ambulatoryjnych, nie wymaga pozostawiania w szpitalu. Sytuacja zmienia się w przypadku dzieci, które otrzymają krótkotrwałą narkozę - wówczas będą one musiały pozostać w szpitalu.
Gradówka - domowe sposoby leczenia
W przypadku wystąpienia gradówki u dzieci, zmianę oraz sposób dalszego postępowania zawsze należy skonsultować z lekarzem okulistą. Wspomagająco można stosować ciepłe okłady na oko.
Natomiast zdarza się, że osoby dorosłe, zanim rozpoczną terapię antybiotykiem, decydują się spróbować domowych metod leczenia. Jednym z takich domowych sposobów są okłady z rumianku lub zielonej herbaty stosowane bezpośrednio na powiekę. Okład z herbaty powinno się przykładać przez około 20-30 minut, najlepiej 2 razy dziennie. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku pojawienia się bólu oka lub pogorszenia widzenia, wizyta u okulisty jest konieczna.
Na złagodzenie objawów gradówki poleca się także wykonywanie masażu powieki, który wykonuje się poprzez pocieranie powieki w kierunku jej brzegu. Dzięki temu usuwa się łój z twardego guza.
