Metoda Vojty - założenia
Metoda Vojty, zwana również metodą odruchowej lokomocji, jest oparta na koncepcji rehabilitacji neurofizjologicznej dzieci z uszkodzeniami centralnego układu nerwowego. Opiera się na obserwacji, że ucisk określonej partii ciała powoduje odruch motoryczny w innej części organizmu oraz na założeniu, że najmniejsze uszkodzenie układu nerwowego może skutkować zaburzeniami napięcia mięśniowego, co przekłada się na utrwalanie nieprawidłowych wzorców ruchowych. Założeniem metody jest także występowanie (od momentu poczęcia) globalnych wzorców lokomocji (zakodowanych genetycznie), które składają się na indywidualny program rozwoju ruchowego człowieka.
Na czym polega metoda Vojty?
Metoda Vojty polega na stymulacji ośrodkowego układu nerwowego i wspomaga rozwój prawidłowych procesów ruchowych, zapobiegając zaburzeniom rozwoju motorycznego.
Terapia ta jest stosowana głównie u dzieci do pierwszegoroku życia - wówczas przynosi najlepsze efekty. Jednak rehabilitacja metodą Vojty może być wykorzystywana także w leczeniu dorosłych. Wówczas jej celem jest odzyskanie utraconych prawidłowych wzorców motorycznych.
Metoda Vojty - jak wyglądają zabiegi?
Ćwiczenia metodą Vojty może prowadzić specjalista, który ma stosowne uprawnienia. Na czym polegają zajęcia rehabilitacyjne?
Terapia metodą Vojty nie polega na ćwiczeniu funkcji motorycznych, a na ułożeniu dziecka w odpowiedniej pozycji, utrzymaniu go w danym ułożeniu przez jakiś czas, aż do pobudzenia sfery stymulacji. Rehabilitant uciska ciało malucha w różnych punktach i obserwuje jego reakcje. Metoda Vojty bazuje na stymulacji receptorów czucia głębokiego - proprioreceptorów. Punkty je stymulujące znajdują się na mięśniach i w okolicach okołokostnych.
Metoda Vojty nazywana jest również "uruchamianiem odruchów", ponieważ podczas ćwiczeń, poprzez nacisk na określone punkty ciała, wywołuje się określone odruchy motoryczne. Prowadzona przez rehabilitanta terapia ma na celu uzyskanie przez ośrodkowy układ nerwowy dostępu do wzorców motorycznych, niezbędnych do wykonania określonego ruchu. Systematyczne powtarzanie zakodowanych w mózgu prawidłowych ruchów ma za zadanie wyeliminowanie nieprawidłowych wzorców - ruchów zastępczych. Ćwiczenia nie trwają długo, bo zaledwie kilkanaście minut. Ważne jest jednak, by takie sesje z maluchem rodzice wykonywali także w warunkach domowych (po uprzednim przeszkoleniu przez specjalistę).
Metoda Vojty jest bezbolesna. Jeżeli dzieci podczas ćwiczeń płaczą, to wyłącznie dlatego, że sytuacja, w jakiej się znalazły nie jest dla nich komfortowa. Jeśli ćwiczenia sprawiałyby ból, byłyby nieskuteczne, ponieważ receptory bólowe blokowałyby przekaz informacji do mózgu - odpowiednie reakcje ruchowe nie zostałyby wywołane.
Metoda Vojty - wskazania
Wskazaniami do stosowania rehabilitacji metodą Vojty są przede wszystkim: asymetria ułożeniowa, wady postawy, kręcz szyi, niedowłady, dziecięce porażenie mózgowe, zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej, wodogłowie.
Wykorzystuje się ją także podczas rehabilitacji niemowląt dzieci z rozszczepem kręgosłupa, zespołem Downa, z przepukliną oponowo-rdzeniową, przy dysplazji stawu biodrowego.
Metoda Vojty, jak każda metoda rehabilitacyjna jest najbardziej efektywna, gdy zostaje rozpoczęta szybko, a diagnoza postawiona jest wcześnie. To może zapobiec pogłębianiu się nieprawidłowości i pojawieniu się poważniejszych zaburzeń w rozwoju motorycznymo. To dlatego tak ważne jest obserwowanie dziecka i odnotowywanie zachowań, które powinny budzić niepokój. Co może świadczyć o nieprawidłowym funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego? Według profesora Vojty jest to między innymi:
- asymetria ułożeniowa,
- odchylanie główki do tyłu i prężenie przy tym tułowia,
- prężenie nóżek,
- drżenie nóg lub rąk,
- brak kontaktu wzrokowego,
- zaciskanie piąstek z kciukiem wewnątrz dłoni,
- niskie napięcie mięśniowe.
Metoda Vojty - przeciwwskazania
Istnieją pewne przeciwwskazaniem do stosowania metody Vojty. Są nimi infekcje, gorączka, wymioty, biegunka, osłabienie, antybiotykoterapia, ostre stany zapalne.
Przeczytaj także:
