Cytomegalia - objawy, zapobieganie, leczenie

Cytomegalia jest chorobą wirusową. Występuje powszechnie i najczęściej przebiega bezobjawowo. Niestety, nie dla wszystkich jest niegroźna. Cytomegalia jest niebezpieczna dla osób z niedoborami odporności oraz kobiet w ciąży

Cytomegalia to choroba zakaźna, którą wywołuje wirus cytomegalii (Cytomegalovirus - CMV), występujący wszędzie, na wszystkich szerokościach geograficznych. Trudno się przed nim chronić także ze względu na powszechne nosicielstwo. Dane mówią, że zakażona jest co najmniej połowa populacji (tylko w Polsce zakażony jest nawet co trzeci dorosły).

Do zakażenia wirusem CMV może dojść poprzez:

  • bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi osoby zakażonej,
  • kontakty seksualne z osobą chorą lub nosicielem,
  • przez przetoczenie krwi,
  • w wyniku przeszczepienia narządu od zakażonego dawcy.

Po przebytym zakażeniu pierwotnym wirus CMV pozostaje uśpiony w organizmie. Może się jednak uaktywnić:

  • wskutek obniżenia odporności,
  • w czasie ciąży,
  • podczas ciężkiej choroby, np. nowotworowej,
  • w dużym stresie.

U osoby zakażonej wirusy CMV, w postaci utajonej, są obecne w jej:

  • ślinie,
  • moczu,
  • łzach,
  • nasieniu,
  • wydzielinie szyjki macicy,
  • krwi,
  • pokarmie kobiecym.

Choroba może rozwinąć się w każdym wieku i najczęściej nie stanowi zagrożenia. Istnieją jednak wyjątki. Wirus CMV i cytomegalia jest groźna dla:

  • osób z obniżoną odpornością,
  • płodu,
  • osób po transplantacji,
  • zakażonych HIV.

Błahe infekcje, które są niebezpieczne w ciąży

Cytomegalia - objawy

Niemal każde zakażenie CMV przebiega bezobjawowo lub jako łagodna choroba. Dzieje się tak jednak wyłącznie u osób ze sprawnym układem odpornościowym. Inaczej jest u osób z osłabioną odpornością oraz u kobiet w ciąży.

Przebieg cytomegalii przypomina mononukleozę zakaźną. Jej objawy przypominają grypę i utrzymują się dłużej niż dwa tygodnie. Są to:

  • bóle mięśniowo-stawowe,
  • gorączka,
  • osłabienie,
  • powiększenie węzłów chłonnych,
  • powiększenie wątroby,
  • rzadziej pojawiają się zmiany na migdałkach i powiększenie śledziony,
  • u dorosłych może wystąpić wirusowe zapalenie wątroby.

Cytomegalia w ciąży

Cytomegalią można zarazić się w prosty sposób - przez kontakt z osobą zakażoną lub jej płynami ustrojowymi (krew, ślina, mocz), poprzez kontakt seksualny, przetoczenie krwi bądź przeszczep - są to zakażenia nabyte.

Istnieje jednak inna postać zakażenia wirusem CMV - to zakażenie wrodzone. Dochodzi do niego, gdy płód zostanie zarażony przez matkę chorującą na cytomegalię. Może do tego dojść:

  • w czasie ciąży (przez łożysko),
  • podczas porodu (wirus jest obecny w drogach rodnych),
  • po narodzinach, z pokarmem matki.

CMV jest także wirusem najczęściej przenoszonym na płód i jest zakaźną przyczyną:

  • upośledzeń umysłowych,
  • wad rozwojowych,
  • poronień,
  • obumarcia płodu,
  • wrodzonej cytomegalii (zapalenie mózgu, uszkodzenie układu nerwowego, niedowłady spastyczne, zapalenie siatkówki i naczyniówki, niedosłuch). Ciężka postać choroby może prowadzić do zgonu dziecka w pierwszych tygodniach życia.

Zakażenie CMV jest groźne dla płodu i możliwe na każdym etapie ciąży. To dlatego badaniem w kierunku cytomegalii powinny być objęte kobiety planujące ciąże oraz spodziewające się dziecka.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na cytomegalię?

Zapobieganie cytomegalii jest trudne z dwóch powodów. Po pierwsze wirus CMV jest bardzo rozpowszechniony, a po drugie - nie ma szczepionki, która mogłaby przed nim chronić. To dlatego profilaktyka i zapobieganie cytomegalii są kłopotliwe i polegają generalnie na przestrzeganiu zasad higieny.

Szczególnej uwagi w tym zakresie wymagają kobiety w ciąży, u których nie stwierdzono przeciwciał przeciwko CMV. Co powinny robić, a czego nie, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na cytomegalię w ciąży?

  • unikać kontaktów z osobami z grup wysokiego ryzyka zakażenia, w tym dzieci w wieku przedszkolnym i dorosłych z objawami przypominającymi mononukleozę,
  • unikać dzielenia się jedzeniem, używania wspólnych sztućców,
  • starannie myć ręce,
  • unikać bliskich kontaktów z partnerem seksualnym, jeśli ten przechodzi ostre zakażenie CMV.

Warto mieć na uwadze czynniki zwiększające ryzyko zakażenia wirusem cytomegalii, a jest to:

  • przebywanie w dużych skupiskach ludzkich,
  • nieprzestrzeganie higieny,
  • częste kontakty z niemowlętami i małymi dziećmi,
  • kontakty seksualne z wieloma partnerami,
  • przebycie chorób przenoszonych drogą płciową.

Cytomegalia - leczenie

Ponieważ cytomegalia w większości przypadków przebiega bezobjawowo, chory nawet nie wie, że jest zakażony CMV. Zakażenie pierwotne najczęściej kończy się samoistnym wyleczeniem - bez powikłań.

W przypadku pojawienia się symptomów choroby leczenie polega na łagodzeniu dokuczliwych objawów, czyli stosowaniu leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych.

Specjalnego leczenia wymagają osoby z niedoborami odporności. Zagrożenia są poważne, dlatego konieczne jest podawanie leków dożylnie, najczęściej w warunkach szpitalnych.

Dzieci z wrodzoną cytomegalią pozostają pod stałą opieką specjalistów, w zależności od objawów choroby.

Przeczytaj także:

Więcej o:
Copyright © Agora SA