Tężyczka to stan fizjologiczny organizmu, objawiający się niekontrolowanymi, niekiedy bolesnymi skurczami, drżeniami oraz mrowieniami (zwanymi także parastezjami) mięśni różnych części ciała. Mogą one mieć różną długość i mieć różne nasilenie. Znacznie częściej występują u kobiet, niż u mężczyzn. Z pozoru ta choroba może wydawać się niegroźna, jednak w zaawansowanym stanie chory może mieć trudności z oddychaniem, spowodowane zaburzeniami w funkcjonowaniu aparatu głosowego.
Tężyczka występuje pod dwoma postaciami klinicznymi, różniącymi się od siebie natężeniem objawów.
- tężyczka jawna (napad tężyczkowy),
- tężyczka utajona.
Tężyczka jawna i utajniona - charakterystyczne objawy
1. Napad tężyczkowy
Napad tężyczkowy objawia się drętwieniem i często bolesnymi skurczami mięśni. Mogą obejmować różne partie mięśni - najczęściej dotykają mięśni rąk i dłoni (tzw. "ręka położnika", czyli maksymalne zgięcie stawów czwartego i piątego palca, z jednoczesnym wyprostem kciuka, palca wskazującego oraz środkowego). W mniejszym stopniu przykurcze atakują ramiona i przedramiona, by dopiero na końcu przenieść się na nogi i klatkę piersiową. Przy napadzie tężyczkowym dochodzi też do skurczów mięśni twarzy (powiek), co powoduje niekontrolowane otwieranie i zamykanie oczu, a także w obrębie ust (powodując tworzenie miny przypominającej "rybi dzióbek"). Często drgawkom towarzyszy uczucie niepokoju i rozdrażnienia, zaburzenia widzenia, ból w klatce piersiowej, migrena i kołatanie serca. U niektórych osób dochodzi także do utraty przytomności, zdarza się to jednak sporadycznie.
2. Tężyczka utajona
Tężyczka utajona, jak sama nazwa wskazuje, jest trudniejsza do rozpoznania. Jej objawy są znacznie subtelniejsze. Dlatego tężyczka utajona najczęściej zostaje wykryta u osób pozornie zdrowych, kiedy trafiają do lekarza skarżąc się na szereg dość nietypowych, z pozoru nie mających ze sobą nic wspólnego dolegliwości. Trudno wskazać na objawy jednoznacznie diagnozujące tę odmianę tężyczki. Jednak są pewne symptomy sugerujące wystąpienie choroby:
- objaw Chvostka - pojawiający się po uderzeniu młoteczkiem neurologicznym skurcz twarzy,
- objaw Trousseau - ułożenie w specyficzny sposób ręki w czasie nałożenia mankietu mierzącego ciśnienie.
Oraz inne dolegliwości, jak:
- podwójne widzenie obrazu,
- drętwienie i mrowienie kończyn,
- uczucie palenia na języku,
- problemy ze snem, bezsenność,
- ogólne osłabienie organizmu, częste zmęczenie,
- bóle w klatce piersiowej,
- wzdęcia,
- kołatanie serca
- skurcze mięśni twarzy,
- skurcze palców dłoni,
- nagła, silna migrena
- światłowstręt,
- uczucie duszności.
Przyczyny tężyczki
Według badań tężyczkę powoduje zbyt mała ilość wapnia we krwi. Niedobór taki może wywoływać m.in. dieta uboga w wapń lub stosowanie leków moczopędnych, ale przyczyn należy szukać również w innych schorzeniach, których efektem ubocznym jest hipokalcemia (stan obniżonego poziomu wapnia we krwi). Mówimy o niej, gdy stężenie tego pierwiastka w surowicy wynosi poniżej 2,25 mmol/l, czyli mniej niż 9 mg/dl. Są wśród nich:
- nieprawidłowe wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, któremu często towarzyszy niedobór magnezu i witaminy D,
- nadmierne odkładanie się wapnia w tkankach i kościach (np. ostre zapalenie trzustki, zespół głodnych kości),
- zaburzenia hormonalne wywołane np. usunięciem przytarczyc podczas operacji, zanikiem grasicy,
- radioterapia okolic szyi,
- wyniszczenie organizmu przez nadmierne spożywanie alkoholu,
- różne schorzenia, w wyniku których uszkodzeniu uległy gruczoły przytarczyczne.
Jak diagnozować i jak leczyć tężyczkę?
Jeśli lekarz ma podejrzenia, że pacjent choruje na tężyczkę, może zlecić dodatkowe badania. W celu potwierdzenia dolegliwości wykonuje się EMG, czyli badanie elektromiograficzne, echokardiografię, elektrokardiografię oraz elektroencefalografię.
Leczenie tężyczki polega na podniesieniu stężenia wapnia we krwi i utrzymaniu go na odpowiednim poziomie. Najczęściej braki te uzupełnia się podając choremu glukonolaktobian wapnia (dożylnie). W zależności od leczonego przypadku, lekarze zalecają włączenie magnezu, potasu, bądź witaminy D (szczególnie w okresie jesienno-zimowym). Ze względu na niebezpieczeństwo zamknięcia krtani, choroba ta może być bardzo niebezpieczna. Dlatego tak ważna jest prawidłowa diagnoza i podjęcie właściwych kroków leczenia. Chory musi mieć regularnie (co cztery-sześć godzin) sprawdzany poziom wapnia. Najlepiej dla pacjenta, aby w czasie leczenia pozostał w szpitalu.
Warto dodać, że są pewne choroby znacząco podnoszące ryzyko zapadnięcia na tężyczkę. Są wśród nich alergie (szczególnie astma oskrzelowa), cukrzyca i choroby tarczycy.
Tężyczka - czy można jej zapobiegać?
Chcąc się przed nią uchronić, powinniśmy stosować dietę bogatą w wapń. Wówczas w menu powinny się znaleźć:
- sery żółte,
- sery białe,
- mleko,
- soja,
- żółtka jaj,
- sery dojrzewające,
- łosoś, sardynki i szprot wędzony,
- czekolada mleczna,
- brokuły, buraki, szpinak, fasola, zielona pietruszka,
- orzechy włoskie, ziemne i laskowe.
To także może cię zainteresować:
