Wnętrostwo (niezstąpienie jąder) u niemowląt - kiedy rozpocząć leczenie?

Niezstąpienie jąder występuje u około czterech procent nowonarodzonych chłopców. U większości w pierwszych miesiącach życia jądra przemieszczają się do moszny. Jeśli tak się nie stanie potrzebne będzie leczenie by zapobiec powikłaniom.

Wnętrostwo - co to takiego?

Jądra chłopca, jeszcze przed jego narodzinami, znajdują się w jamie brzusznej. Pod koniec ciąży jądra płodu zaczynają przemieszczać się do moszny, gdzie będą miały temperaturę niższą niż reszta ciała a odpowiednią do produkcji plemników. U około czterech procent noworodków (częściej u wcześniaków) proces zstępowania nie rozpoczyna się w prawidłowym momencie, czyli jeszcze przed narodzinami, albo zostaje przerwany i jądra pozostają nadal w jamie brzusznej lub kanale pachwinowym. Zazwyczaj niezstąpione jest jedno jądro, choć problem ten może dotyczyć obu.

U większości dzieci, u których po urodzeniu stwierdzono niezstąpienie jądra, jeszcze w okresie niemowlęcym (zazwyczaj do szóstego miesiąca) gonady trafiają ostatecznie na właściwe miejsce. Po pierwszych urodzinach brak jąder w mosznie dotyczy już tylko jednego-dwóch procent chłopców.

Pediatra podczas rutynowych wizyt i badań bilansowych powinien sprawdzać umiejscowienie jąder.

Wnętrostwo u niemowląt - przyczyny

Przyczynami wnętrostwa u niemowlęcia mogą być:

  • czynniki genetyczne,
  • niska waga urodzeniowa,
  • czynniki (między innymi hormonalne), na które dziecko było narażone jeszcze w życiu płodowym.

 W nielicznych przepadkach może być ono skutkiem wrodzonego przerostu nadnerczy. 

Niezstąpione jądro czy wędrujące?

Zdarza się też, że jądro czasem schodzi do moszny, a innym razem gdzieś znika i jest niewyczuwalne przy badaniu - taki stan nazywany jest jądrem wędrującym. To dobry znak, gdyż przypadki wtórnego wnętrostwa zdarzają się u niemowląt bardzo rzadko, więc jądro prawdopodobnie już nie cofnie się na trwałe. Jeśli zaniepokoi nas brak jądra w mosznie pamiętajmy, że u niemowlęcia mogą one chować się w głąb ciała na skutek zimna lub samego dotknięcia moszny, które wzbudzają odruch nosidłowy, dlatego ważne jest, by badanie przeprowadzać, gdy maluch jest odprężony i ogrzany - najłatwiej zrobić to podczas kąpieli. Lekarz będzie mógł wyczuć takie jądro i w trakcie zwykłego badania sprowadzić je w dół do worka mosznowego. Wędrujące jądro u niemowlęcia jest stanem fizjologicznym, który nie wymaga leczenia. W przypadku wędrującego jądra zazwyczaj nie jest potrzebna interwencja chirurga, a wszystkie kłopoty ze zstępowaniem jądra kończą się w okresie dojrzewania.

Wnętrostwo - na czym polega leczenie?

Trzeba być czujnym i jeśli do trzeciego miesiąca życia nie stwierdzimy, że oba jądra dziecka zstąpiły prawidłowo do moszny, należy skonsultować się z lekarzem. Jeśli sytuacja się nie zmieni to po szóstym miesiącu życia lekarz powinien skierować niemowlę do chirurga dziecięcego lub urologa. 

By postawić diagnozę lekarz przeprowadzi badanie palpacyjne, a jeśli z powodu położenia jądra nie uda mu się go wyczuć, wówczas zleci wykonanie USG.

Leczenie może polegać na zastosowaniu terapii hormonalnej lub zabiegu operacyjnym sprowadzenia jądra. Leczenie w formie serii zastrzyków hormonalnych stosowane jest rzadziej i nie zawsze daje trwałe rezultaty.

Jeśli okaże się, że najlepszą metodą będzie interwencja chirurgiczna, to powinna ona zostać przeprowadzona miedzy 12. a 18. miesiącem życia, zanim w jądrze zaczną następować uszkodzenia. Jeśli niezstąpione jądro znajduje się w jamie brzusznej można przeprowadzić operację metodą laparoskopową. Bardziej skomplikowane przypadki wymagają w pierwszej kolejności wyszukania jądra, a następnie wprowadzenia do worka mosznowego i ustalenia go w taki sposób, by nie mogło ponownie cofnąć się w głąb ciała.

Leczenie jest skuteczne w 90 proc. przypadków. U niektórych pacjentów problem będzie jednak nawracał, dlatego chłopcy, którzy zostali poddani chirurgicznemu sprowadzeniu jądra powinni być badani co roku. Cofanie się jądra do kanału pachwinowego zdarza się około ósmego-dziewiątego roku życia dziecka.

Niezstąpione jądro - dlaczego potrzebne jest leczenie?

Po pierwszych urodzinach naturalne zstąpienie jądra jest już mało prawdopodobne. Jeżeli wada nie ustąpi samoczynnie w okresie niemowlęcym, nie możemy zwlekać z dalszymi działaniami.

  • Niezstąpione jądro będzie narażone na zbyt wysoką temperaturę, co spowoduje jego uszkodzenia. Jądra odpowiedzialne są za produkcją plemników. Choć będą do tego zdolne dopiero od okresu dojrzewania, to przygotowują się do tej funkcji już od pierwszych lat życia chłopca. Przegrzewanie pozostającego w jamie brzusznej jądra prowadzi do spadku płodności, a nawet bezpłodności u dorosłego mężczyzny.
  • Wnętrostwo może prowadzić też do powstawania złośliwych zmian nowotworowych. Po zabiegu chirurgicznego sprowadzenia jądra do moszny nie można zapominać o regularnym badaniu kontrolnych pod kątem zmian nowotworowych (czy nie pojawia się bolesność, zmiana wielkości, kształtu lub konsystencji jądra). Jeśli pojawią się któreś z niepokojących objawów trzeba jak najszybciej podjąć leczenie.
  • W przypadku wnętrostwa u małych dzieci ważne są nie tylko czysto medyczne wskazania do skorygowania tej wady. Powinniśmy pamiętać, że sprowadzenie jądra do właściwego położenia w mosznie ma ogromne znaczenie psychologiczne. Niezstąpione jądro może stanowić w przyszłości duży problem dla starszego chłopca a później dojrzałego mężczyzny.

Przeczytaj także:

Więcej o:
Copyright © Agora SA