Autyzm - objawy i terapia

Autyzm u dziecka można rozpoznawać już w wieku kilkunastu miesięcy. To ważne, bo autyzm wzmaga rozpoczęcia jak najwcześniejszej terapii. Jakie są objawy autyzmu i jaka terapia może pomóc?

Autyzm oznacza, że dziecko nie nawiązuje typowej więzi z rodzicami i rówieśnikami (np. ignoruje ich, nie patrzy w oczy, nie odpowiada uśmiechem na uśmiech), nie potrafi się porozumieć (problem dotyczy nie tylko mówienia, ale również prostych gestów), nie bawi się w zabawy przedstawiające jakieś czynności (zabawy funkcjonalne i symboliczne).

Autyzm dziecięcy - objawy

Jeśli niepokoimy się, czy nasze dziecko nie ma autyzmu, nie czekajmy bezczynnie. Porównajmy umiejętności  synka lub córki z tym, co potrafią rówieśnicy. Sprawdźmy, jak powinien przebiegać rozwój dziecka w określonym wieku. Między 12 a 18 miesiącem życia dziecko nie musi mówić, ale powinno m.in. reagować na swoje imię i nasze zakazy (hasło "nie wolno!"), cieszyć się z pochwał, naśladować proste gesty, pokazywać na prośbę nosek, buzię, brzuszek. Między 18 a 24 miesiącem maluch powinien naśladować różne dźwięki - "hau, hau" psa, "brum, brum" samochodu, potakiwać na tak i kręcić głową na nie, przynosić zabawki do wspólnej zabawy. Nieco starsze dzieci zaczynają naśladować dorosłych w ich czynnościach, bawią się w majsterkowanie lub gotowanie, przyłączają się też do innych bawiących się maluchów. Brak takich umiejętności w określonym czasie to jedne z objawów autyzmu.

Autyzm dziecięcy - diagnoza i określenie stopnia zaburzeń

Trzeba oczywiście pamiętać, że dzieci rozwijają się bardzo różnie. Jednak jeśli nasz maluch nie uczy się w odpowiednim czasie 2-3 zwykłych dla innych dzieci rzeczy, trzeba to koniecznie sprawdzić. Bywa też tak, że rodzice obserwują regres w rozwoju - dziecko np. uczy się wykonywać gest "pa, pa" albo klaskać, a potem traci te umiejętności. Im wcześniej zdiagnozujemy autyzm, tym większe są szanse na skuteczną terapię.

Jeśli podejrzewamy autyzm u dziecka i widzimy objawy, które mogą sugerować zaburzenia ze spektrum autyzmu, skonsultujmy się z psychologiem dziecięcym, a najlepiej ze specjalizującym się w autyzmie psychiatrą. Omówmy z czym dziecko ma problemy; możliwe, że mieszczą się w normie i musimy po prostu spokojnie czekać aż maluch nauczy się tego, z czym dziś ma kłopoty.

Autyzm - jaka terapia po diagnozie?

Jednak jeśli lekarz potwierdzi autyzm, trzeba określić stopień zaburzeń dziecka, jak najszybciej rozpocząć terapeutyczne zajęcia i zastanowić się, jak pomagać dziecku na co dzień. Im wcześniej rozpoczniemy terapię u dziecka z autyzmem, tym większe są szanse na jego samodzielne życie w przyszłości. Warto skontaktować się z jedną z licznych fundacji zajmujących się autyzmem, które niestety dostępne są raczej dla mieszkańców dużych miast. To właśnie takie organizacje, często zakładane przez rodziców dzieci z autyzmem, oferują kompleksowe podejście do problemu, od diagnozy, przez porady terapeutyczne i samą terapię, wsparcie psychologiczne dla rodziców, a także porady prawne. Jedną z najbardziej znanych i godnych zaufania fundacji w Polsce, jest Fundacja Synapsis - pamiętajmy jednak, że nie jest jedyna. Pełną listę można znaleźć za pośrednictwem Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Autyzmem ProFUTURO.

Autyzm - terapia i leczenie

Na autyzm nie ma lekarstwa, nie ma też gwarancji, że dziecko zareaguje pozytywnie na terapię – to niestety kwestie bardzo indywidualne. Jedną z podstawowych kwestii w terapii dziecka z autyzmem jest nauka komunikacji. To nie tylko nauka mowy – duża część autystyków nigdy nie nauczy się mówić. Mogą jednak ćwiczyć nawiązywanie kontaktu wzrokowego, rozumienie gestów. Do komunikowania się z dzieckiem mogą też służyć piktogramy (obrazki lub zdjęcia), dzięki którym dziecko będzie mogło pokazać , co chciałoby zjeść, co ma ochotę robić, gdzie pójść. Dzieci z autyzmem, które mówią, mogą mieć problemy ze zrozumieniem pozawerbalnych sygnałów - wszystko traktują bardzo dosłownie, nie rozumieją przenośni.

Dziecko z autyzmem musi też rozumieć zakazy i polecenia, a także pojęcie czasu, żeby rodzice mogli np. przekazać, że musi chwilę na coś poczekać. Maluch musi nauczyć się radzić sobie z napadami złości, rozładowywać frustrację.

Warto stawiać na samodzielność dziecka - niech uczy się samodzielnego ubierania, mycia, jedzenia. Nie wyręczajmy go w różnych codziennych czynnościach. Każdy postęp ułatwi mu przyszłe życie. Dzieci z autyzmem mogą skorzystać z pomocy asystenta, który towarzyszy im na co dzień, wspomagając na każdym kroku niemal jak cień (również w szkole czy w dorosłym życiu). Taka osoba ma wspierać dziecko w nauce i zdobywaniu umiejętności (a nie wyręczać je w czynnościach), chronić przed niezrozumieniem ze strony otoczenia.

Dziecko z rozpoznaniem autyzmu może chodzić do szkoły. Przysługuje mu stosowanie Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapetycznego - każda szkoła ma obowiązek zorganizować IPET dla dziecka z odpowiednim orzeczeniem. Niestety część dzieci nie poradzi sobie w zwykłej, nawet integracyjnej szkole. Bardziej odpowiednie są wtedy specjalne przedszkola, w których niektórzy pozostają aż do 16 roku życia i szkoły specjalne. Nie oznacza to, że spisujemy na straty - terapia w takich miejscach może być intensywna i bardziej pomóc dziecku w rozwoju.

Autyzm u dorosłych

Dziecko nigdy nie wyrasta z autyzmu. Jednak objawy występują z różną siłą, są też inne u poszczególnych osób, wiele może też zmienić odpowiednia terapia. Niestety autyzm może się wiązać z poważnym upośledzeniem, niepełnosprawnością intelektualną i koniecznością opieki przez całe życie. Dla takich dorosłych osób z autyzmem istnieją nieliczne niestety ośrodki opieki dziennej, a także spółdzielnie, w których osoby z ciężkim autyzmem mogą wykonywać różne prace pod opieką terapeutów. Niestety w Polsce dofinansowana opieka nad osobami z autyzmem jest trudno dostępna, choć zawsze warto poszukać wsparcia. Dorosłym osobom z ciężką postacią autyzmu przysługuje renta, a ich opiekunom odpowiednie świadczenia.

Na szczęście niektórzy dorośli z autyzmem mogą funkcjonować samodzielnie, radzić sobie w pracy i nawiązywać bliskie relacje z innymi osobami, choć często są uważani za dziwacznych ekscentryków, osoby nie do końca normalne. Osoby z zespołem Aspergera (który także zalicza się do zaburzeń ze spektrum zaburzeń autystycznych) i wysokofunkcjonujący autystycy mogą być dobrymi pracownikami. Potrafią zdobywać wiedzę i "twarde" umiejętności, gorzej wypadają na rozmowach kwalifikacyjnych i w sytuacjach wymagających współpracy. Warto, żeby nie ukrywali swoich problemów, a współpracownicy i pracodawcy zdawali sobie sprawę ze specyfiki autyzmu. Szukająca pracy dorosła osoba z autyzmem może też skorzystać z pośrednictwa różnych fundacji, która pomoże ocenić ich umiejętności i kompetencje i znaleźć odpowiednią pracę.

Przeczytaj także:

 

Więcej o:
Copyright © Agora SA