Ospa wietrzna - jak ulżyć choremu dziecku?

Ospa wietrzna, popularnie zwana wiatrówką, na ogół przebiega łagodnie i bez powikłań. Jest jednak dokuczliwa dla dziecka, dlatego warto wiedzieć, co mu przyniesie ulgę.
Zobacz wideo

Najczęściej pojawia się wysoka, sięgająca nawet 40°C gorączka, dziecko skarży się na ból głowy, jest osłabione i marudne. Wraz z gorączką lub dwa, trzy dni później na jego ciele pojawiają się różowe plamki, które szybko zamieniają się w grudki, a następnie na ich szczycie pojawiają się pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem.

Następnie płyn mętnieje, a w miejscu pęcherzyków tworzą się krosty, które przekształcają się w brunatne strupki. Wysypka zwykle pojawia się najpierw na tułowiu, a potem kolejno na policzkach, ramionach, skórze głowy, udach, czasem atakuje okolice oczu i ust. Po kilku dniach maluch cały jest usiany świeżymi pęcherzykami i strupkami, które po tygodniu odpadają. Dziecku trudno jest powstrzymać się od drapania, bo czuje nieustanne swędzenie.

Ospa: choroba wirusowa

Wszystkiemu winien jest wirus noszący ładną łacińską nazwę Herpes virus varicellae. Podstępnie atakuje cały organizm - przez dwa, trzy tygodnie namnaża się, nie dając znać o sobie, by potem uderzyć z ogromną siłą. Jawny okres choroby trwa kolejne 10-14 dni. W tym czasie chory staje się źródłem zakażenia dla otoczenia (zaczyna zarażać na 2-3 dni przed wystąpieniem wysypki, a kończy - gdy wszystkie wykwity już przyschną). Zakażenie następuje drogą kropelkową, co oznacza, że aby zachorować, trzeba mieć kontakt z nosicielem tego wirusa - osobą chorą na ospę wietrzną lub półpasiec.

Nie trzeba jej nawet dotykać (choć w ten sposób zarazić się najłatwiej) - wystarczy przebywać w jednym pomieszczeniu i wdychać to samo powietrze. Najczęstszymi ogniskami zapalnymi są przedszkola i żłobki, bo ospa wietrzna to jedna z typowych dziecięcych chorób zakaźnych.

Na szczęście przechorowanie ospy wietrznej - nawet lekkie - daje człowiekowi odporność na całe życie. Wirus pozostaje jednak w organizmie i po latach, najczęściej z powodu osłabienia związanego z przebyciem innej choroby, może ponownie zaatakować, tyle że już jako półpasiec. Przebieg półpaśca sam w sobie nie jest groźny, ale zazwyczaj długotrwały i nieprzyjemny. Dorosły cierpi na nerwobóle, a na jego skórze pojawia się bolesna wysypka.

Ospa: powikłania

Ospa, choć sama w sobie niezbyt groźna, może przerodzić się w zapalenie móżdżku, a nawet mózgu. Mogą się też pojawić powikłania, jeśli w trakcie ospy dojdzie do zakażenia krost bakteriami, najczęściej paciorkowcem lub gronkowcem . Ospa osłabia także odporność, i to na długie tygodnie, stąd tak często występujące po niej zapalenie płuc. Po ospie mogą też dziecku pozostać blizny, jeśli dopuścimy, by rozdrapywało do krwi zasychające ranki.

Ospa: pielęgnacja

Jeśli dziecko zachoruje, starajmy się łagodzić dolegliwości związane z ospą. Przede wszystkim w pierwszej fazie, gdy dziecko mocno gorączkuje, podawajmy mu leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe w dawkach zalecanych przez producenta.

Uwaga, przy tej chorobie nie należy podawać ibuprofenu!

Gdy pojawi się swędząca wysypka, należy skórę smarować zalecanymi przez lekarza preparatami lub gencjaną. Warto to robić przede wszystkim przed snem, bo podczas snu temperatura ciała się podnosi, przez co uczucie swędzenia narasta, więc maluch odruchowo się drapie. Malcowi pomogą też kąpiele z dodatkiem nadmanganianu potasu lub sody oczyszczonej (łyżeczka na litr wody) albo rozgotowanego siemienia lnianego. Można również zrobić nasiadówkę w ciepłej wodzie z dodatkiem rumianku, to doskonały sposób na złagodzenie wysypki w okolicach intymnych.

Ważne jest dbanie o higienę - oprócz regularnych pryszniców, konieczna jest częsta zmiana pościeli i bielizny (dziecko w czasie choroby bardzo się poci) i obcinanie paznokci na krótko. Na noc można ewentualnie zakładać malcowi rękawiczki, by nie mógł się drapać.

Jeśli swędzenie będzie wyjątkowo dokuczliwe, lekarz może zapisać leki przeciwhistaminowe oraz uspokajające, które pozwolą mu spokojnie przespać noc.

Ospa: dieta chorego dziecka

Gorączkujące dziecko najpierw traci apetyt, a potem, gdy temperatura spada, może mieć napad wilczego głodu.

Tymczasem wszędobylskie pęcherzyki mogą się pojawić również w buzi, co bardzo utrudnia jedzenie. W takim przypadku dziecku można podawać płynne pokarmy, które łatwo przełknąć:

chłodne, ewentualnie lekko osłodzone napoje;

kaszkę, kleik;

rozrzedzoną, zmiksowaną zupę (mięso z warzywami).

Ospa: szczepionka

Można oszczędzić dziecku chorowania na ospę, podając mu szczepionkę. Dyskusja o szczepionce przeciwko ospie na forum Zdrowie dziecka

W Polsce, inaczej niż w USA i wielu europejskich krajach, nie jest ona obowiązkowa, ale zalecana , czyli odpłatna (kosztuje ok. 200 zł). Można ją podać osobno lub "w pakiecie", czyli w tym samym czasie co szczepionkę przeciwko śwince, odrze i różyczce. Szczepić można zdrowe dziecko, które skończyło dziewięć miesięcy. Producent zaleca, żeby dzieciom do 12. roku życia podawać tylko jedną dawkę, tym od 13. roku życia, które nie były wcześniej szczepione i nie przechorowały ospy - dwie (w odstępie sześciu tygodni). Najnowsze doniesienia dotyczące skuteczności szczepień przeciw ospie sugerują jednak, że dobrze jest podać dziecku, które było zaszczepione jako niemowlę lub przedszkolak, dawkę przypominającą, gdy wchodzi ono w wiek pokwitania.

Co jednak robić, gdy dziecko ma mniej niż dziewięć miesięcy lub ma się dopiero narodzić, a miało kontakt z osobą chorą na ospę wietrzną ? Dziecku lub ciężarnej matce wykonuje się wtedy tzw. szczepienie poekspozycyjne. Szczepionka pobudza wytwarzanie przeciwciał neutralizujących już 7 dni po jej podaniu (występujący w naturze szczep wirusa potrzebuje na to dwa razy więcej czasu). Jest więc szansa, że szczepionka przynajmniej złagodzi przebieg choroby i zmniejszy ryzyko powikłań. Ważne jednak, by szczepienie odbyło się nie później niż 3 doby po kontakcie z chorym. Można też profilaktycznie lub leczniczo podać acyklowir, lek przeciwwirusowy.

Więcej o:
Copyright © Agora SA