Ból gardła u dziecka - diagnoza, leczenie

Nie jest łatwo zdiagnozować ból gardła u dziecka. Bo jak zajrzeć dziecku do gardła, by cokolwiek tam zobaczyć? Oto wskazówki, które pozwolą wam ocenić sytuację.

Ból gardła: małemu dziecku trudno jest to opisać. To my, dorośli, musimy się domyślić, co się dzieje. Będzie wam łatwiej, jeśli znajdziecie czas, by zajrzeć dziecku do gardła, kiedy maluch jest zdrowy. Zyskacie wtedy punkt odniesienia.

Jak wygląda zdrowe gardło?

Niektóre zupełnie zwykłe struktury jamy ustnej i gardła wyglądają na tyle dziwnie, że laikowi mogą wydać się niepokojące.

Przygotujcie sobie drewnianą szpatułkę (do kupienia w aptece) lub czystą łyżeczkę oraz małą latarkę, np. czołówkę. Zacznijcie od obejrzenia jamy ustnej, delikatnie odchylając policzki szpatułką (lub trzonkiem łyżeczki) i świecąc sobie latarką. Obejrzyjcie dziąsła (stany zapalne dziąseł, np. spowodowane przez wyrzynający się ząb, mogą powodować ból). To wszystko możemy zrobić bez wywoływania odruchu wymiotnego. Odruch wymiotny może się pojawić wtedy, kiedy szpatułką dotkniemy nasady języka lub tylnej ściany gardła. Obejrzyjcie błonę śluzową języka, dna jamy ustnej oraz podniebienie. Sprawdźcie kolor i wygląd powierzchni języka. Pamiętajcie, że rzadko jest on idealnie różowy, nawet u zupełnie zdrowego dziecka. Najczęściej jest na nim trochę białego nalotu - to normalne. Teraz delikatnie uciśnijcie język szpatułką, by obejrzeć łuki podniebienne, migdałki, błonę śluzową łuków podniebiennych i tylną ścianę gardła. Dziecko nie musi mówić "a" ani "e" - wymawianie samogłosek pomaga lekarzowi ocenić ruchomość podniebienia, nie ma jednak znaczenia dla oceny stanu gardła. Obejrzyjcie języczek. Czasami bywa on rozdwojony, co może sugerować podśluzówkowy rozszczep podniebienia. Należy wtedy skonsultować się z lekarzem.

Ból gardła: diagnoza

Język

Na języku może znajdować się nalot. Nalot jest charakterystyczny dla różnych dolegliwości i infekcji, np. mononukleozy. Jeśli dodatkowo język zabarwiony jest na malinowo, na migdałkach widać ropną treść, a dziecko wygląda na chore - może to być szkarlatyna. Odpowiedzialne za nią są paciorkowce. Te same paciorkowce mogą wywołać stan zapalny ograniczony tylko do migdałków - wtedy będzie to ostre ropne zapalenie migdałków podniebiennych, czyli angina paciorkowcowa.

Gruby biały kożuch na języku może być objawem grzybiczego zapalenia jamy ustnej. Nalot żółtawy (a także brzydki zapach z ust) może być związany z refluksem. Z kolei bardzo ciemny język może świadczyć o niedoborach żelaza lub witamin.

Wewnętrzna strona policzków

Biały nalot na policzkach i bokach języka to pleśniawki - grzybicze zapalenie błony śluzowej. To one są najczęstszą przyczyną bólu jamy ustnej i gardła u niemowląt. Bolesne owrzodzenie pokryte białawą wydzieliną, z ogniskami stanu zapalnego wokół nich - to afty. Mogą się pojawić, np. gdy malec ma osłabioną odporność, niedobory witaminy B12, kwasu foliowego lub żelaza.

U małych dzieci afty mogą być spowodowane wkładaniem rączek do buzi.

Migdałki

Powiększone, obrzęknięte i zaczerwienione migdałki wskazują na zapalenie gardła. Najczęściej są to infekcje wirusowe. Jeżeli natomiast w zagłębieniach migdałków zalega płynna treść ropna lub widać białawe kropki - jest to ostry stan zapalny migdałków. Nie zwlekajcie z wizytą u lekarza (może być potrzebny antybiotyk). Przy ostrych stanach zapalnych zaczerwienione będą nie tylko migdałki, ale też cała błona śluzowa i łuki podniebienne.

Tylna ściana gardła

Możemy dostrzec tam spływającą wydzielinę. Objaw ten występuje w przypadku zapalenia zatok oraz kataru (zwykłego lub ropnego). Gardło to naturalna droga oczyszczania zatok i nosa z wydzieliny. Śluz produkowany przez błony śluzowe jest na bieżąco do niego odprowadzany. Ponieważ wydzielina podrażnia błonę śluzową gardła, dziecko może wtedy odczuwać jego ból i pieczenie.

Zapach z buzi

Może pojawić się u dzieci, które w nocy oddychają ustami. Dochodzi wówczas do wysuszenia błony śluzowej, co pozbawia ją naturalnej warstwy ochronnej. W efekcie na nasadzie języka mnożą się bakterie gnilne. Wszystko to wskazuje na problem z drożnością nosa, który może być spowodowany przerostem trzeciego migdałka (jest on schowany za podniebieniem). Może to prowadzić do bezdechów w czasie snu i do niedotlenienia dziecka. Konieczna jest konsultacja z laryngologiem.

Ból gardła: leczenie

Oto - dla waszej orientacji - zasady łagodzenia dolegliwości i leczenia najpowszechniejszych infekcji gardła . Lekarz ustali dawki leków i zaleci dziecku środki działające miejscowo.

Krok pierwszy - dużo picia

Najważniejsze jest wspieranie naturalnej ochrony organizmu. Trzeba nawodnić organizm, żeby produkowana była odpowiednia ilość śliny. Jeżeli błona śluzowa jest wysuszona, żaden lek nie pomoże. Zacznijmy od podawania dziecku dużej ilości płynów. Może to być woda, domowy kompot czy letnia przegotowana woda z dodatkiem miodu i soku z cytryny.

Krok drugi - środki przeciwbólowe

Jeśli ból jest dokuczliwy, ulgę przyniosą leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a jeśli jest to zakażenie bakteryjne - antybiotyk.

Jeżeli chodzi o leki przeciwbólowe, możemy podawać dziecku paracetamol lub ibuprofen, który ma szersze spektrum działania (działa też przeciwzapalne), ale może powodować więcej działań niepożądanych. Przy wysokiej gorączce lub nasilonym bólu te leki można podawać na zmianę.

Krok trzeci - działanie miejscowe

Wygodne do stosowania są preparaty w sprayu. Kilkulatkom można podawać tabletki do ssania. Starsze dziecko warto nauczyć płukania gardła (to je nawilża i oczyszcza). Do płukania możemy wykorzystać napar rumianku, ciepłą wodę z dodatkiem odrobiny soli (oczyści, nawilży) lub sody (działa trochę bardziej odkażająco). Dzieciom w wieku szkolnym można podawać też roztwory antyseptyczne do płukania jamy ustnej - jest ich mnóstwo. Część jest dostosowana także dla dzieci.

Krok czwarty - leczenie wspomagające

Jako leczenie wspomagające można zastosować witaminę A+E, która przyspieszy gojenie błony śluzowej. Witamina C i wapno pomogą w uszczelnieniu błony śluzowej, dzięki czemu zmniejszy się obrzęk.

Nawracające anginy

Jeżeli anginy nawracają kilka razy w ciągu roku, wzrasta ryzyko powikłań, takich jak: zapalenia wsierdzia, nerek, stawów, wywoływanych przez streptokoki. Wtedy lekarz zaleca wykonanie miana przeciwciał przeciwstreptokokowych. Jego podwyższenie to bezwzględne wskazanie, by usunąć migdałki, które w tej sytuacji, zamiast być elementem układu odpornościowego, stają się źródłem zakażeń dla organizmu. Streptokoki potrafią skolonizować migdałki i kiedy układ odpornościowy jest trochę osłabiony, powodują kolejne infekcje.

Streptest

To prosty test diagnostyczny, który pozwala ocenić, czy zapalenie gardła jest spowodowane przez paciorkowce. Wykonuje się go u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, np. pediatry. Dzięki streptestowi można szybko stwierdzić, czy dolegliwości wywołane są przez wirusy, czy bakterie. Nie musimy więc już czekać 3 dni na wynik wymazu z gardła, by włączyć odpowiednie leczenie. Warto zapytać lekarza, czy sytuacja nie wymaga wykonania takiego testu.

Więcej o:
Copyright © Agora SA