Pępek - pamiątka po fizycznej więzi dziecka i mamy. Chwilę po porodzie z pępowiny zostaje tylko niebieskobiały kawałek, który stopniowo ciemnieje. Po kilku dniach lub kilku tygodniach suchy kikut pępowinowy odpada i pępek zamienia się w zgrabny guziczek na brzuszku. Nim się to stanie, trzeba pomóc miejscu po pępowinie się zagoić.
- ZŁY POMYSŁ: NIE ROBIMY NIC
Pępek to u noworodka miejsce newralgiczne. Nie możemy traktować go jak każdej innej części ciała. Kikut pępowiny wymaga szczególnej pielęgnacji, inaczej może dojść do zakażenia bakteryjnego. Bez względu na to, jakiego środka użyjemy, pielęgnacja powinna polegać przede wszystkim na utrzymaniu suchego i czystego środowiska. Dbajmy o higienę pępuszka, ale zachowajmy zdrowy rozsądek. Złe efekty może przynieść nadmierne odkażanie. Przy okazji zaburzamy wtedy florę bakteryjną i likwidujemy także potrzebne, niegroźne bakterie. A ich miejsce mogą wtedy zająć grzyby.
- ZŁY POMYSŁ: PIOKTANINA/GENCJANA/FIOLET
Pielęgnowanie kikuta pępowiny barwiącym na fioletowo roztworem to już zamierzchła historia położnictwa. W Polsce, niestety, wciąż zdarzają się przypadki sięgania po ten środek, na szczęście coraz rzadsze. Gencjana działa bakteriobójczo, ale zmienia środowisko wokół pępka i pod intensywnym kolorem nie widać obrzęku ani zmian.
- ZŁY POMYSŁ: SPIRYTUS 70-PROC.
Spirytus 70-proc. ma działanie antybakteryjne, ale alkohol drażni skórę malca, może też być toksyczny. Wokół traktowanego nim pępka pojawia się zaczerwienienie, co uniemożliwia rozpoznanie ewentualnej infekcji. Spirytus 95-proc. jest jeszcze bardziej drażniący i toksyczny. Pępek należy przemywać więc spirytusem rozcieńczonym. Pożądane stężenia osiąga się, mieszając spirytus spożywczy 95-proc. z wodą w proporcjach 2:1 (taką mieszankę można kupić w aptece).
+ DOBRY POMYSŁ: WODA Z MYDŁEM
To coraz powszechniej stosowany na oddziałach noworodkowych i coraz częściej zalecany rodzicom środek pielęgnacji pępuszka noworodka. Przegotowana woda z mydłem ma działanie odkażające, a jednocześnie nie wysusza i nie zmienia środowiska wokół kikuta. Ten sposób pielęgnacji jest zgodny z najnowszymi wytycznymi Nadzoru Krajowego w dziedzinie neonatologii.
+ DOBRY POMYSŁ: SPRAY ODKAŻAJĄCY
Jeśli sama woda z mydłem nas nie przekonuje, możemy w ramach uzupełnienia sięgnąć po antyseptyk (środek odkażający). Może to być octenisept, spray na bazie oktenidyny (jest zalecany jako uzupełnienie pielęgnacji kikuta pępowiny wodą z mydłem), lub zasypka z chlorheksydyną. Zarówno spray jak i zasypka są dostępne w aptece bez recepty. Antyseptyk można stosować profilaktycznie raz na dobę, szczególnie gdy pojawi się zaczerwienienie czy wydzielina. Większe zmiany, zwłaszcza jeśli towarzyszy im obrzęk, wymagają konsultacji z pediatrą.
+ DOBRY POMYSŁ: EOZYNA
Powszechny we Francji środek do pielęgnacji pępuszka, który oczyszcza i silnie wysusza pozostałości po pępowinie, przyśpieszając gojenie. Ma charakterystyczny czerwony kolor. Używa się go u dzieci także na uszkodzenia skóry, drobne rany, pieluszkowe zapalenie skóry, a nawet w czasie ospy. Od niedawna dostępny w Polsce w postaci sprayu oraz w specjalnych jednorazowych aplikatorach. We Francji stosuje się eozynę jako uzupełnienie pielęgnacji pępka wodą lub solą fizjologiczną.
To może niepokoić
Pochylony nad pępkiem noworodka rodzic może mieć bardzo dużo wątpliwości.
Drobne zamoczenie.
Bez obaw. Nie bój się zachlapania niezagojonego pępuszka wodą. Podczas kąpieli staraj się specjalnie nie moczyć kikuta, napełniaj wanienkę do takiego poziomu, żeby nie groziło mu zalanie. Ale drobne zamoczenie nie jest niebezpieczne. Trzeba tylko pamiętać o dokładnym osuszeniu tego miejsca.
Kilka kropli krwi.
Spokojnie. Odrobina krwi może pojawić się przy kikucie pępowinowym, a także w pępku noworodka już po odpadnięciu resztek pępowiny. Nie ma w tym niczego niepokojącego.
Niewielka ilość żółtej, gęstej wydzieliny. Małe zaczerwienienie.
Wystarczy antyseptyk.
Obrzęk, powiększające się zaczerwienienie.
Te objawy mogą świadczyć o infekcji. Warto pokazać pępuszek położnej lub lekarzowi.
Czerwono-różowa tkanka w miejscu gojenia się pępka.
To ziarnina. Warto skonsultować jej pojawienie się z lekarzem.
