OBUT - Ogólnopolskie badania umiejętności trzecioklasistów

OBUT to dobrowolne badanie uczniów w pierwszym etapie nauczania (klasy I-III szkoły podstawowej). Jednak z roku na rok liczba chętnych szkół rośnie. Do tegorocznej edycji badania zgłosiło się ponad 7600 szkół, a udział w badaniach wzięło ok. 220 tys. uczniów.

O badaniu

OBUT działa od 2012 roku. Staje się coraz popularniejszy w szkołach podstawowych. Wynika to z niezwykłej przydatności jaką mają wyniki badania. Nauczyciele mają lepszy obraz własnej pracy, a uczniowie poznają nowe metody nauki i mają okazję do tworzenia własnych strategii rozwiązań.Test tworzony w ramach OBUT ma 14 specjalnie dobranych zadań, które pozwalają uczniom wyjść poza schematy nauczania.

Wynikami tegorocznych badań podzielili się Kinga Białek, Małgorzata Zambrowska oraz Marcin Karpiński z Instytutu Badań Edukacyjnych podczas konferencji 2 grudnia 2014 roku.

Trzecioklasiści zdobyli średnio 56% możliwych do zdobycia punktów, czyli 7,9 na 14. Jedynie 2,5% uczniów rozwiązało wszystkie czternaście zadań poprawnie.

Język polski

Chociaż w tegorocznej edycji nie sprawdzano umiejętności z języka polskiego, to w trakcie konferencji podzielono się wynikami badań z 2013 roku. Zaprezentowała je Kinga Białek z Pracowni Języka Polskiego w IBE.

Według niej umiejętności językowe uczniów klas I-III są na dobrym poziomie. Uczniowie znają zasady języka polskiego i potrafią się nim posługiwać. Zaznaczyła jednak, że nauczyciele kolejnych etapów powinni ze sobą ściślej współpracować, aby uczniowie kończący jeden etap (I-III) byli gotowi do etapu kolejnego (IV-VI). Nauczyciele powinni znać ogólny poziom klas, aby móc kontynuować edukację na odpowiednim stadium.

Dzieci powinny także pracować na podstawie tekstów popularnonaukowych na odpowiednim stopniu.

Matematyka

Ten przedmiot był głównym tematem konferencji. Jak podkreślił na samym początku dr Michał Sitek z IBE, potrzebna jest zmiana stylu nauczania matematyki już na pierwszym etapie nauczania. Badania nie dały jednak odpowiedzi jak dokładnie zmienić ten styl.

Uczniowie nieźle sobie radzą z rachunkami i mają dobrą wyobraźnię geometryczną, ale kłopotliwe są dla nich zadania tekstowe.

Marcin Karpiński zaznaczył, iż wyników testów ze wszystkich lat nie można porównywać, ponieważ każdy sprawdza coś innego. W tegorocznej edycji badano sprawność rachunkową, selekcję informacji, wyobraźnię geograficzną i dostrzeganie zależności.

Link do testu trzecioklasisty OBUT

Sprawność rachunkowa

Ta część testu zawierała w sobie trzy zadania. Aż 40% uczniów nie rozwiązało żadnego lub zaledwie jedno z trzech. 36% rozwiązało dwa zadania, a 24% - całość. Eksperci doszli do wniosku, iż jedna piąta uczniów ma problemy z wykonywaniem podstawowych działań. A przecież dodawanie i odejmowanie w zakresie 100 jest podstawą do rozwiązywania bardziej złożonych zadań i budowania kolejnych umiejętności matematycznych.

Selekcja informacji

W tych zadaniach kluczem do sukcesu była umiejętność uważnego czytania tekstu. Jednak i tu, co piąty uczeń, nie rozwiązał żadnego z zadań.

Badacze twierdzą, iż wielu z tych uczniów byłaby w stanie rozwiązać zadania matematyczne, gdyby opanowali umiejętność czytania tekstów ze zrozumieniem. Nie rozwiązanie problemu może doprowadzić do dalszych niepowodzeń w matematyce.

Wyobraźnia geometryczna

Zadania polegały na korzystaniu z wyobraźni. Dzieci musiały wyobrazić sobie jak będzie wyglądać wycinanka po rozłożeniu kartki lub jaki kształt będzie miała figura, gdy odetnie się nożyczkami narożnik złożonej kartki. Im bardziej dynamiczne zadanie, tym więcej uczniów miało z nimi problem.

Aby wyrobić wyobraźnię geometryczną, badacze zalecają ćwiczenia, w których uczniowie samodzielnie manipulują modelami figur.

Dostrzeganie zależności

Ta część wypadła najsłabiej ze wszystkich. Prawie 30% uczniów nie rozwiązało wcale zadań, a jedynie 13% zrobiło wszystkie. Wynika to z tego, iż na matematyce nie kształtuje się u dzieci umiejętności analizowania związków. Badacze ostrzegają, że nie rozwijanie takich umiejętności u uczniów może doprowadzić do ich zaniku, nawet u uczniów którzy ów umiejętność mają.

Większość problemów matematycznych polega na dostrzeganiu związków między wielkościami. Pojawiają się one w zadaniach dotyczących kupowania i przedstawiana jest jako zależność między ceną, ilością a wartością. Według badań nauka tej zależności w szkole jest wykonywana w sposób mechaniczny, przez co uczniowie popadają w schematy.

Rysunek pomaga?

Ważną wskazówką dla wszystkich jest to, iż 70% uczniów nie wykonało żadnego rysunku w trakcie rozwiązywania zadań z działu dostrzegania zależności. Tymczasem dzieci, które rysunek wykonały, częściej rozwiązywały zadania poprawnie.

Eksperci podejrzewają, że tych 70% dzieci nie spotkało się z takim sposobem rozwiązywania zadania lub uważany był on przez nauczyciela za zły sposób. Przez to uczniowie nie poznali korzyści jakie płyną z prostego rysunku.

Badacze apelują do nauczycieli, aby ci uznawali rysunki za poprawny sposób rozwiązywania zadania lub pozwalali wykorzystywać rysunki w trakcie wykonywania obliczeń.

OBUT w przyszłości

Chociaż OBUT miał mieć trzy edycje, a ta w 2014 miała być ostatnią, badania będą kontynuowane już w 2015 roku. Wyniki, jak mówią sami nauczyciele, są im potrzebne do pracy i prowadzenia bardziej efektywnych zajęć. Dlatego Małgorzata Zambrowska z Pracowni Matematyki IBE potwierdziła kolejną edycję badań.

Instytut liczy na to, iż zgłosi się więcej szkół.

Więcej o:
Copyright © Agora SA