Opiekun prawny dziecka ma chronić jego interesy. Zazwyczaj to rodzice. A co, gdyby coś im się stało? Opiekun potrzebny jest małoletnim, a także niepełnosprawnym. Kogo wyznaczyć na opiekuna prawnego dziecka i w jaki sposób? Co, jeśli tego nie zrobimy?
Doskonale wiemy, że władza rodzicielska - jeśli nie ma innych ustaleń - przysługuje obydwojgu rodzicom. Jeśli jednemu z nich coś się stanie, dzieckiem będzie opiekować się drugi rodzic. A co w sytuacji, gdy nagle opieki nad dzieckiem nie będą mogli sprawować obydwoje?
Najczęściej sąd przyznaje opiekę najbliższym krewnym dziecka - to jego dziadkowie czy rodzeństwo jego rodziców. Opiekuna prawnego mogą także wskazać rodzice. Wtedy pod uwagę będą brane osoby, którym normalnie by się nie przyglądano. Kogo możemy wskazać? Nie tylko członków rodziny, ale i przyjaciół czy inne osoby, z którymi jesteśmy związane.
O tym, jak wygląda opieka nad małoletnim przeczytamy w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Opiekę ustanawia sąd opiekuńczy. Przede wszystkim pod uwagę bierze on osobę wskazaną przez matkę lub ojca dziecka, a jeśli nie wybrali oni opiekuna lub nie spełnia on wymogów prawnych, opieka może być przyznana krewnym lub innym bliskim osobom. Jeśli i w ten sposób nie uda się ustalić opiekuna, wskazuje go jednostka pomocy społecznej lub organizacja społeczna, która sprawuję pieczę nad małoletnimi.
Należy pamiętać, że opieka zostaje przyznana jednej osobie, wspólne sprawowanie opieki sąd może powierzyć małżeństwu.
Sąd, wyznaczając opiekuna dziecka, kieruje się przede wszystkim dobrem małoletniego. Najczęściej przychyla się do próśb rodziców, jednak należy wziąć pod uwagę, że nie zawsze się tak dzieje. Kto nie może zostać opiekunem? To osoba, która:
To, kto ma się opiekować naszym dzieckiem, w przypadku naszej śmierci lub innej sytuacji, gdy nie będziemy mogli sprawować władzy rodzicielskiej, możemy wskazać w dowolnym momencie. W jaki sposób? Należy zrobić to w testamencie. Powinien on być sporządzony w obecności świadka. Biorąc pod uwagę, że nie może to być małżonek, krewni lub inne osoby, które mogłyby odnieść w jego wyniku jakąkolwiek pomoc, najlepiej spisać go u notariusza. To najpewniejszy sposób. Możemy w nim także omówić sprawy finansowe, edukację dziecka, czy inne tematy, które są dla nas ważne.
Matka czy ojciec chrzestny mogą stać się opiekunami dziecka, jednak nie dzieje się tak z automatu. Rolę i obowiązki chrzestnych określa Kodeks prawa kanonicznego, a to, kto sprawuje opiekę nad dzieckiem - Kodeks rodzinny i opiekuńczy. I chociaż rodzice chrzestni mają brać czynny udział w wychowywaniu dziecka, nie czyni to z nich automatycznie prawnych opiekunów dziecka.
Gdy coś się dzieje rodzicom, opiekuna dzieci wskazuje sąd. Nie jest tak, że po prostu mogą się nim zajmować dziadkowie. Nie jest też tak, że opieka "przechodzi" z jednej osoby na drugą (ciocia nie może przekazać jej swojej mamie, babci dziecka).
***
Konsultacja merytoryczna: radca prawny Cezary Młotek