Opiekun prawny dziecka. Czy możemy wskazać, kto ma się zajmować naszym dzieckiem?

Opiekun prawny dziecka to osoba, o której na co dzień nie myślimy - zazwyczaj to rodzice i nikt tego nie zmienia. Może powinniśmy jednak pomyśleć, kto ma zadbać o nasze dziecko, gdy nam coś się stanie. Opiekun prawny dziecka to osoba, którą sami możemy wskazać?

Opiekun prawny dziecka ma chronić jego interesy. Zazwyczaj to rodzice. A co, gdyby coś im się stało? Opiekun potrzebny jest małoletnim, a także niepełnosprawnym. Kogo wyznaczyć na opiekuna prawnego dziecka i w jaki sposób? Co, jeśli tego nie zrobimy?

Opieka nad dzieckiem. Kto ją sprawuje?

Doskonale wiemy, że władza rodzicielska - jeśli nie ma innych ustaleń - przysługuje obydwojgu rodzicom. Jeśli jednemu z nich coś się stanie, dzieckiem będzie opiekować się drugi rodzic. A co w sytuacji, gdy nagle opieki nad dzieckiem nie będą mogli sprawować obydwoje?

Najczęściej sąd przyznaje opiekę najbliższym krewnym dziecka - to jego dziadkowie czy rodzeństwo jego rodziców. Opiekuna prawnego mogą także wskazać rodzice. Wtedy pod uwagę będą brane osoby, którym normalnie by się nie przyglądano. Kogo możemy wskazać? Nie tylko członków rodziny, ale i przyjaciół czy inne osoby, z którymi jesteśmy związane.

O tym, jak wygląda opieka nad małoletnim przeczytamy w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Opiekę ustanawia sąd opiekuńczy. Przede wszystkim pod uwagę bierze on osobę wskazaną przez matkę lub ojca dziecka, a jeśli nie wybrali oni opiekuna lub nie spełnia on wymogów prawnych, opieka może być przyznana krewnym lub innym bliskim osobom. Jeśli i w ten sposób nie uda się ustalić opiekuna, wskazuje go jednostka pomocy społecznej lub organizacja społeczna, która sprawuję pieczę nad małoletnimi.

Należy pamiętać, że opieka zostaje przyznana jednej osobie, wspólne sprawowanie opieki sąd może powierzyć małżeństwu.

Sąd, wyznaczając opiekuna dziecka, kieruje się przede wszystkim dobrem małoletniego. Najczęściej przychyla się do próśb rodziców, jednak należy wziąć pod uwagę, że nie zawsze się tak dzieje. Kto nie może zostać opiekunem? To osoba, która:

  • jest pozbawiona władzy rodzicielskiej,
  • jest pozbawiona praw publicznych,
  • ma brak zdolności do czynności prawnych,
  • jest skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim,
  • ma zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi,
  • ma obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,
  • nie wywiąże się należycie z powierzonych jej obowiązków.

Opiekun prawny dziecka - jak go wskazać?

To, kto ma się opiekować naszym dzieckiem, w przypadku naszej śmierci lub innej sytuacji, gdy nie będziemy mogli sprawować władzy rodzicielskiej, możemy wskazać w dowolnym momencie. W jaki sposób? Należy zrobić to w testamencie. Powinien on być sporządzony w obecności świadka. Biorąc pod uwagę, że nie może to być małżonek, krewni lub inne osoby, które mogłyby odnieść w jego wyniku jakąkolwiek pomoc, najlepiej spisać go u notariusza. To najpewniejszy sposób. Możemy w nim także omówić sprawy finansowe, edukację dziecka, czy inne tematy, które są dla nas ważne.

Czy opiekunami prawnymi są chrzestni dziecka?

Matka czy ojciec chrzestny mogą stać się  opiekunami dziecka, jednak nie dzieje się tak z automatu. Rolę i obowiązki chrzestnych określa Kodeks prawa kanonicznego, a to, kto sprawuje opiekę nad dzieckiem - Kodeks rodzinny i opiekuńczy. I chociaż rodzice chrzestni mają brać czynny udział w wychowywaniu dziecka, nie czyni to z nich automatycznie prawnych opiekunów dziecka.

Gdy coś się dzieje rodzicom, opiekuna dzieci wskazuje sąd. Nie jest tak, że po prostu mogą się nim zajmować dziadkowie. Nie jest też tak, że opieka "przechodzi" z jednej osoby na drugą (ciocia nie może przekazać jej swojej mamie, babci dziecka).

***

Konsultacja merytoryczna: radca prawny Cezary Młotek

Więcej o:
Copyright © Agora SA