Co to jest socjoterapia?
Socjoterapia to jedna z metod terapii zajęciowej, której celem jest włączenie różnych osób do życia społecznego. Do kogo skierowana jest socjoterapia? Do dzieci i młodzieży z zaburzeniami zachowania oraz zaburzeniami emocjonalnymi, chorych psychicznie, niepełnosprawnych, wykluczonych, cierpiących na zaburzenia osobowości, walczących z uzależnieniami, borykających się z problemami życiowymi, osób samotnych i starszych.
Po co socjoterapia? Stosowane na zajęciach metody oraz techniki pozwalają uczestnikom na przyswajanie pozytywnych wzorców zachowań i trenowanie umiejętności społecznych. Działania socjoterapeutyczne są zatem szansą na poprawę funkcjonowania w grupie społecznej.
Niekiedy nie widzimy, że dziecko nie potrafi funkcjonować w grupie. Jak zapytać je o to, jak było w szkole?
Socjoterapia dzieci i młodzieży
Socjoterapia często jest skierowana do dzieci i młodzieży. Traktuje się ją jako formę pomocy psychologicznej. Obejmuje się nią głównie do dzieci z zaburzeniami zachowania (nadpobudliwe, agresywne, wycofane) lub z problemami emocjonalnymi (na przykład lękowe), mające problemy z nauką bądź kontaktach z rówieśnikami. Z socjoterapii korzystają również nieletni zaniedbani wychowawczo, także z rodzin dysfunkcyjnych. Głównym celem socjoterapii jest wspieranie rozwoju społecznego i emocjonalnego dzieci oraz młodzieży.
Jakie są cele socjoterapii?
Głównym celem socjoterapii jest korekcja niepożądanych zachowań, a także wywoływanie pozytywnych zmian polegających na nauce określonych reakcji i działań oraz wypracowaniu różnych umiejętności społecznych, interpersonalnych czy zawodowych. Socjoterapia ma różne cele. To między innymi:
- przyswojenie zachowań społecznie akceptowanych,
- korekcja zachowań niepożądanych,
- nauka pełnienia określonych ról społecznych,
- rozwijanie umiejętności społecznych, takich jak asertywności, komunikacja, nawiązywanie relacji, budowania pozytywnych relacji, radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych,
- budowanie poczucia własnej wartości oraz tożsamości, poznanie samego siebie, własnych mocnych i słabych stron, wyeksponowanie mocnych stron w kontaktach z grupą,
- możliwość odreagowania emocjonalnego,
- zaspokojeniu potrzeb społecznych,
- pogłębianie wiedzy o sobie i funkcjonowaniu w grupie, co skutkuje poprawą relacji interpersonalnych,
- nauka radzenia sobie z emocjami - rozpoznawania ich, nazywania, wyrażania.
Na czym polega socjoterapia?
Zajęcia socjoterapeutyczne mają charakter grupowy. Odbywają się w społeczności stworzonej po to, by mogła dostarczać różnych społecznych bodźców, służących do poprawiania funkcjonowania, głównie w obszarze relacji interpersonalnych. Każde spotkanie ma szczegółowy cel, formę i strukturę. Ich cykl musi łączyć się w spójną całość.
Bardzo ważny jest proces tworzenia grupy, ustalenie zasad, norm i granic, budowanie atmosfery akceptacji i zaufania. Zajęcia socjoterapeutyczne mają charakter ustrukturalizowanych spotkań grupowych, na które składają się odpowiednio dobrane gry, zabawy i ćwiczenia. W socjoterapii stosuje się różne techniki, na przykład:
- ludoterapię (terapia poprzez zabawę). Skupia się na nauce umiejętności uczestnictwa i współpracy w grupie, stymulowania procesów poznawczych i usprawnienie psychoruchowe,
- trening samoobsługi, który ma na celu budowanie niezależności i samowystarczalności,
- trening umiejętności społecznych, polegający na nabywaniu i rozwijaniu umiejętności ułatwiających funkcjonowanie w relacjach interpersonalnych i w środowisku społecznym,
- trening interpersonalny - ćwiczenie konstruktywnych zachowań w kontaktach międzyludzkich,
- rysunek terapeutyczny - tworzenie obrazów przedstawiających wyrażających na przykład określone emocje.
Zajęcia socjoterapii odbywają się w warsztatach terapii zajęciowej, miejskich domach opieki społecznej, szkołach, przedszkolach czy świetlicach środowiskowych, szpitalach i rehabilitacyjnych ośrodkach psychiatrycznych oraz w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii.
Kto może prowadzić socjoterapię? Zajęcia socjoterapeutyczne mogą prowadzić nauczyciele z odpowiednim przygotowaniem. Niezbędne wykształcenie można zdobyć w toku studiów podyplomowych na podbudowie studiów I lub II stopnia z obszaru nauk humanistycznych, obejmujących przygotowanie pedagogiczne.
Socjoterapia jest powszechnie stosowana na świecie. Promuje ją między innymi amerykańskie Sociotherapy Association.
