Kołatanie serca (palpitacje) pojawia się u osób zdrowych, choć może być sygnałem, że z sercem dzieje się coś niepokojącego. To wrażenie zmienionego rytmu bicia serca odczuwane jest jako przyspieszenie bądź niemiarowa praca serca.
Serce zwykle bije 60-100 uderzeń na minutę. W czasie spoczynku spowalnia do 40-60, a podczas wysiłku przyspiesza nawet do J80 uderzeń na minutę. Jeśli praca jest przyśpieszona i wynosi ponad 100 uderzeń na minutę, mówi się o tachykardii.
Kołatanie serca najczęściej powodują zaburzenia powstawania bodźca w węźle zatokowo-przedsionkowym serca, impulsu elektrycznego, który wywołuje skurcz mięśnia sercowego lub nieprawidłowego jego przewodzenia w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym serca. Może być odczuwane, gdy akcja serca jest szybsza i niemiarowa, ale także wówczas, gdy obiektywne zmiany w rytmie serca nie występują. W większości przypadków zgłaszanego kołatania serca nie występują zaburzenia rytmu serca. Dolegliwość trwa kilka sekund i szybko mija.
Kołatanie serca - przyczyny
Wrażenie niemiarowej, przyspieszonej akcji lub mocnego bicia serca, czyli kołatanie serca, może się pojawiać w sytuacjach stresowych, podczas wykonywania wysiłku fizycznego, pod wpływem silnych emocji. Może to być również skutek uboczny zażywanych leków lub sięgania po używki, takie jak alkohol, nikotyna czy kofeina, jak również substancje psychostymulujące. Innymi przyczynami kołatania serca są:
- choroby serca, takie jak niewydolność serca, zapalenie osierdzia, choroba niedokrwienna, wrodzone wady serca, jak również migotanie przedsionków, trzepotanie przedsionków, częstoskurcz komorowy lub częstoskurcz nadkomorowy,
- zaburzenia psychiczne, takie jak napady paniki i napady lęku panicznego, nerwica, depresja,
- stany chorobowe, na przykład zaburzenia metaboliczne i hormonalne, takie jak nadczynność tarczycy, guz chromochłonny, migrena, gorączka,
- restrykcyjne diety odchudzające, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, szczególnie niedobór potasu i magnezu, na przykład wskutek odwodnienia, wymiotów, biegunki, upałów,
- menopauza i ciąża.
Kołatanie serca w ciąży
Kołatanie serca w ciąży, choć jest szczególnie stresujące dla przyszłych mam, najczęściej nie jest groźne, choć bez wątpienia należy je zgłosić lekarzowi prowadzącemu ciążę. Cóż - ciąża to bardzo wymagający i trudny czas dla całego organizmu, a dla układu krążenia zwłaszcza. Stąd mogą pojawiać się palpitacje serca
Kołatanie serca w ciąży jest najczęściej związane ze zmęczeniem, wysiłkiem lub sytuacją stresową. Niepokojące jest, jeśli palpitacjom towarzyszą duszności, wrażenie ucisku w klatce piersiowej, zawroty głowy, uderzenia gorąca. Wówczas wymagana jest natychmiastowa konsultacja z lekarzem.
Kołatanie serca - diagnostyka i leczenie
Każda zauważalna zmiana w rytmie pracy serca wymaga konsultacji lekarskiej. Zwykle nie jest to groźne dla zdrowia, ale należy trzymać rękę na pulsie, zwłaszcza jeśli kołataniu serca towarzyszą takie objawy jak uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej, zmęczenie, przyspieszony oddech, zawroty głowy, wzmożona potliwość, uczucie duszności i problem z utrzymaniem równowagi, zasłabnięcie czy omdlenie. Zdecydowanie nie wolno ich bagatelizować.
Gdy pacjent zgłaszający się do lekarza skarży się na odczuwanie kołatania serca, specjalista powinien zebrać szczegółowy wywiad oraz przeprowadzić badania laboratoryjne i echokardiograficzne, by ustalić przyczynę dolegliwości. Jakie badania warto wykonać?
- osłuchanie serca,
- zmierzenie tętna,
- jonogram (ocena stężenia sodu, potasu, wapnia i magnezu we krwi obwodowej),
- poziom hormonu tyreotropowego (TSH) i hormonów tarczycy (tyroksyna, trójjodotyronina),
- spoczynkowe badanie elektrokardiograficzne (EKG),
- monitorowanie holterowskie,
- echokardiografia (badanie ultrasonograficzne serca).
Może się zdarzyć, że nie udaje się ustalić przyczyny zgłaszanych dolegliwości. Wówczas najczęściej kołatanie serca ma podłoże psychiczne. O włączeniu leczenia decyduje lekarz na podstawie wywiadu oraz wyników badań. Zalecany jest również higieniczny i oszczędzający tryb życia: unikanie stresu, picia mocnej kawy, herbaty czy alkoholu, wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych i dbanie o zdrowy, regenerujący sen.
