Aparat ortodontyczny jest przeznaczony do korygowania nieprawidłowości związanych z zębami. O konieczności jego założenia decyduje lekarz ortodonta, a wskazanie do rozpoczęcia leczenia ortodontycznego może dotyczyć zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Aparaty ortodontyczne stosowane są w przypadku: tyłozgryzu, przodozgryzu, zgryzu otwartego, zgryzu głębokiego, stłoczenia zębów, szparowatości zębów czy zatrzymanego zęba.
Istnieją dwa typy aparatów ortodontycznych. To aparaty ruchome oraz aparaty stałe.
Aparat ortodontyczny ruchomy jest stosowany zwykle u dzieci, u których nie zakończył się proces wymiany zębów mlecznych na stałe. Przeznaczony jest głównie dla pacjentów między 4. a 12. rokiem życia. Co istotne pomaga on zmniejszyć problem związany z ułożeniem zębów, ale nie jest efektywny w leczeniu bardzo poważnych zaburzeń. Aparat ortodontyczny ruchomy składa się z akrylowej płytki, drutów oraz klamer. Zazwyczaj należy zakładać go na noc oraz na kilka godzin w ciągu dnia. Wykonuje się je w pracowni protetycznej na postawie projektu lekarza ortodonty.
Aparat ortodontyczny stały stosuje się głównie u młodzieży i dorosłych. Służy do korygowania bardziej skomplikowanych nieprawidłowości. Elementami aparatu są zamki i pierścienie, mocowane do szkliwa za pomocą kleju, a także łuk, który przymocowany jest do zamków ligaturami metalowymi bądź elastycznymi. Aparat stały umożliwia zniwelowanie wad zgryzu oraz zmianę ułożenia zębów względem siebie. Aparat wywiera stały nacisk na zęby. Wyróżnia się:
Wiele osób przed podjęciem decyzji o leczeniu ortodontycznym zastanawia się nad kwestią aparat ortodontyczny - efekty. Czy warto? Czy będzie widać różnicę? Przede wszystkim należy pamiętać, że proces korygowania nieprawidłowości zębowych jest długotrwały - zwykle trwa dwa lata. Zależy głównie od tego, jakiego rodzaju wada jest poddawana leczeniu.
Leczenie aparatem ortodontycznym, choć trwa długo, przynosi spektakularne efekty. Rezultat - proste zęby, prawidłowy zgryz, piękny uśmiech - mają nie tylko wymiar estetyczny, ale i zdrowotny. Poprawia się komfort życia, ustępuje ból głowy, którego przyczyną było stałe napięcie mięśni w obrębie żuchwy, zmniejsza się zagrożenie próchnicą i parodontozą. O proste zęby łatwiej dbać.
Warto również pamiętać, że zdjęcie aparatu ortodontycznego nie jest równoznaczne z zakończeniem leczenia. Ponieważ zęby mają tendencje do powrotu na wcześniej zajmowane miejsca, konieczne jest stosowanie płytki retencyjnej bądź pozycjonera. Profilaktyka ta powinna trwać mniej więcej tyle, ile był noszony aparat.
Istnieją przeciwwskazania do noszenia aparatu ortodontycznego. Są to na przykład:
Leczenie ortodontyczne może być finansowane przez NFZ w przypadku pacjentów poniżej 12. roku życia. Dotyczy to wyłącznie aparatów ruchomych. Pacjenci starsi osoby, które decydują się na założenie aparatu stałego, za leczenie płacą z własnej kieszeni.
Leczenie ortodontyczne jest kosztowne. Cena aparatu zależy od jego rodzaju (jeden łuk aparatu metalowego kosztuje 1500-2000 złotych, zaś aparatu samoligaturującego nawet 4 000 za jeden łuk). Do kosztów leczenia należy dodać wizyty kontrolne, które najczęściej kosztują 80-100 zł. W trakcie leczenia ortodonta dokonuje przeglądu i regulacji aparatu.