Kręcz szyi - wrodzony i nabyty. Przyczyny i leczenie

Kręcz szyi, inaczej kręcz karku (łac. torticollis, caput obstipum), jest skutkiem pierwotnych lub wtórnych zmian w obrębie mięśni szyi lub kręgosłupa szyjnego, które prowadzą do przymusowego i nienaturalnego przechylenia głowy i szyi w stronę barku. Wyróżnia się kilka postaci kręczu szyi. Ponieważ różnią przyczynami, inaczej się je leczy.

Kręcz szyi, który wymusza przechylenie głowy na bok, przy jej jednoczesnym skręceniu w stronę przeciwną sprawia wrażenie, jakby osoba nim dotknięta patrzyła gdzieś na bok, ku górze. Nieprawidłowość ta prowadzi do rozciągnięcia i napięcia mięśnia po jednej stronie szyi i przykurczu oraz osłabienia mięśnia z drugiej strony szyi. W zależności od kierunku odchyłu mówi się o lewostronnym kręczu szyi lub o prawostronnym kręczu szyi. Nieprawidłowość najczęściej jest diagnozowana u dzieci, ale dotyka również dorosłych.

Zobacz wideo

Objawem kręczu szyi jest pochylenie głowy w stronę przykurczonego mięśnia i odwrócenie twarzy w stronę przeciwną do przykurczu. Zdarza się, że towarzyszy mu niemożność normalnego poruszania głową, ból lub sztywność szyi, obrzęk mięśni szyi, ból głowy.

Wrodzony kręcz szyi - przyczyny i objawy

Wrodzony kręcz szyi obserwuje się po urodzeniu dziecka. Maluch, bez względu na przybraną pozycję, nieustannie utrzymuje głowę w jednej pozycji. Obserwuje się przechylenie głowy w stronę skróconego mięśnia z jednoczesnym zwróceniem twarzy w stronę zdrową i jej uniesieniem ku górze. Na odsłoniętej szyi można zauważyć napięcie mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych.

Wrodzony kręcz szyi może mieć pochodzenie:

  • mięśniowe, będące skutkiem urazu okołoporodowego w obrębie szyi lub konsekwencją nieprawidłowego ułożenia główki dziecka w łonie matki,
  • kostne, będące wynikiem wad rozwojowych w obrębie kośćca lub zmiany w budowie kręgów w przebiegu choroby Klippela-Feila.

Wprawdzie wrodzony kręcz szyi nie jest bolesny, jednak w miarę wzrastania dziecka prowadzi do deformacji twarzy. Część po stronie chorej rośnie wolniej, skraca się i poszerza, z kolei po buzia stronie przeciwnej wydłuża się i ulega zwężeniu.

Wrodzony kręcz szyi - leczenie

Leczenie nieoperacyjne wrodzonego kręczu szyi u najmłodszych wdraża się od pierwszych dni po urodzeniu. Polega ono na wykonywaniu biernych ćwiczeń, które mają na celu rozciągnięcie skróconego mięśnia. Warto również układać dziecko - w łóżeczku czy na macie - tak, by musiało operować głową, zwracając ją w stronę  ludzi lub światła. Dzięki temu maluch wykonuje ćwiczenia rozciągające przykurczone mięśnie. Stosuje się również kołnierze ortopedyczne. Leczenie operacyjne wrodzonego kręczu szyi pochodzenia mięśniowego stosuje się tuż przed ukończeniem pierwszego roku życia.

Jeśli chodzi dzieci, wyróżnia się również ułożeniowy kręcz szyi, który jest wywołany ułożeniem płodu w łonie matki. Ponieważ tkanki nie są zmienione patologicznie, wyleczenie kręczu szyi w postaci ułożeniowej następuje samoistnie w ciągu kilku tygodni bądź miesięcy po porodzie.

Kręcz szyi nabyty - przyczyny i objawy

Nabyty kręcz szyi, który dotyczy tak dzieci, jak i dorosłych, może mieć różne przyczyny:

  • urazowe, powstałe w wyniku wypadku, kolizji, oparzenia, w efekcie uszkodzenia kręgów szyjnych,
  • zapalne, pojawiające się w przebiegu gruźlicy, ropni pozagardłowych, zapalenia węzłów chłonnych szyi, zapalenia migdałków,
  • układowe, będące skutkiem choroby Racklinghausena odcinka szyjnego kręgosłupa,
  • wywołane wadami wzroku i wady słuchu, które wymuszają nawykowe ustawienie głowy w jednej pozycji,
  • spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi szyjnej części kręgosłupa,
  • wywołane spastycznym napięciem mięśni szyi, niedowładem szyi bądź nagłymi ruchami czynnymi i biernymi szyi,
  • reumatoidalne i wynikające z przyjmowanie nieprawidłowej postawy, będące przykurczami wyzwolonymi zwykle niewygodną pozycją podczas snu.

W większości przypadków przyczyna skrzywienia szyi pozostaje nieznana, wówczas mówi się o idiopatycznym kręczu szyi.

Leczenie nabytego kręczu szyi opiera się na usunięciu pierwotnej przyczyny. Dzięki temu tkanki mają możliwość pełnej regeneracji i powrotu do fizjologicznej pozycji. Elementami terapii są także: fizykoterapia, ciepłe okłady, masaże, ćwiczenia rozciągające mięśnie, stosowanie specjalnych plastrów w celu rozluźnienia lub wzmocnienia danych mięśni. Stosuje się także leczenie farmakologiczne, między innymi leki zwiotczające mięśnie czy środki przeciwbólowe.

Przewlekły kręcz szyi może wiązać się z powikłaniami, takimi jak: opuchnięte mięśnie szyi, przewlekły ból, trudności w codziennym funkcjonowaniu, a nawet depresja.

Więcej o:
Copyright © Agora SA