Kręcz szyi, który wymusza przechylenie głowy na bok, przy jej jednoczesnym skręceniu w stronę przeciwną sprawia wrażenie, jakby osoba nim dotknięta patrzyła gdzieś na bok, ku górze. Nieprawidłowość ta prowadzi do rozciągnięcia i napięcia mięśnia po jednej stronie szyi i przykurczu oraz osłabienia mięśnia z drugiej strony szyi. W zależności od kierunku odchyłu mówi się o lewostronnym kręczu szyi lub o prawostronnym kręczu szyi. Nieprawidłowość najczęściej jest diagnozowana u dzieci, ale dotyka również dorosłych.
Objawem kręczu szyi jest pochylenie głowy w stronę przykurczonego mięśnia i odwrócenie twarzy w stronę przeciwną do przykurczu. Zdarza się, że towarzyszy mu niemożność normalnego poruszania głową, ból lub sztywność szyi, obrzęk mięśni szyi, ból głowy.
Wrodzony kręcz szyi obserwuje się po urodzeniu dziecka. Maluch, bez względu na przybraną pozycję, nieustannie utrzymuje głowę w jednej pozycji. Obserwuje się przechylenie głowy w stronę skróconego mięśnia z jednoczesnym zwróceniem twarzy w stronę zdrową i jej uniesieniem ku górze. Na odsłoniętej szyi można zauważyć napięcie mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych.
Wrodzony kręcz szyi może mieć pochodzenie:
Wprawdzie wrodzony kręcz szyi nie jest bolesny, jednak w miarę wzrastania dziecka prowadzi do deformacji twarzy. Część po stronie chorej rośnie wolniej, skraca się i poszerza, z kolei po buzia stronie przeciwnej wydłuża się i ulega zwężeniu.
Leczenie nieoperacyjne wrodzonego kręczu szyi u najmłodszych wdraża się od pierwszych dni po urodzeniu. Polega ono na wykonywaniu biernych ćwiczeń, które mają na celu rozciągnięcie skróconego mięśnia. Warto również układać dziecko - w łóżeczku czy na macie - tak, by musiało operować głową, zwracając ją w stronę ludzi lub światła. Dzięki temu maluch wykonuje ćwiczenia rozciągające przykurczone mięśnie. Stosuje się również kołnierze ortopedyczne. Leczenie operacyjne wrodzonego kręczu szyi pochodzenia mięśniowego stosuje się tuż przed ukończeniem pierwszego roku życia.
Jeśli chodzi dzieci, wyróżnia się również ułożeniowy kręcz szyi, który jest wywołany ułożeniem płodu w łonie matki. Ponieważ tkanki nie są zmienione patologicznie, wyleczenie kręczu szyi w postaci ułożeniowej następuje samoistnie w ciągu kilku tygodni bądź miesięcy po porodzie.
Nabyty kręcz szyi, który dotyczy tak dzieci, jak i dorosłych, może mieć różne przyczyny:
W większości przypadków przyczyna skrzywienia szyi pozostaje nieznana, wówczas mówi się o idiopatycznym kręczu szyi.
Leczenie nabytego kręczu szyi opiera się na usunięciu pierwotnej przyczyny. Dzięki temu tkanki mają możliwość pełnej regeneracji i powrotu do fizjologicznej pozycji. Elementami terapii są także: fizykoterapia, ciepłe okłady, masaże, ćwiczenia rozciągające mięśnie, stosowanie specjalnych plastrów w celu rozluźnienia lub wzmocnienia danych mięśni. Stosuje się także leczenie farmakologiczne, między innymi leki zwiotczające mięśnie czy środki przeciwbólowe.
Przewlekły kręcz szyi może wiązać się z powikłaniami, takimi jak: opuchnięte mięśnie szyi, przewlekły ból, trudności w codziennym funkcjonowaniu, a nawet depresja.