Urlop okolicznościowy to płatny urlop przyznawany pracownikowi z powodu wystąpienia określonych okoliczności rodzinnych. Przysługujące na mocy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy w przypadku wystąpienia szczególnych rodzinnych okoliczności.
Dni wolne, wchodzące w zakres urlopu okolicznościowego, nie stanowią części urlopu wypoczynkowego, który ustawowo może wynosić 20 lub 26 dni. Urlop okolicznościowy nie jest przewidziany w planach urlopowych, ponieważ jest przyznawany tylko w wyjątkowych sytuacjach. Wynagrodzenie za czas trwania urlopu okolicznościowego liczy się w ten sam sposób, jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.
Komu przysługuje urlop okolicznościowy?
Zgodnie z Kodeksem pracy, prawo do urlopu okolicznościowego przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.
Urlop okolicznościowy przysługuje pracownikowi w związku z ważnym wydarzeniem rodzinnym, takim jak narodziny dziecka, ślub czy pogrzeb. Co istotne za czas trwania urlopu okolicznościowego przysługuje pracownikowi wynagrodzenie.
Kiedy i w jakim wymiarze przysługuje urlop okolicznościowy?
W dniach szczególnie ważnych dla pracownika, w związku z wydarzeniami rodzinnymi i osobistymi, pracodawca ma obowiązek udzielić mu urlopu okolicznościowego. Wymiar urlopu okolicznościowego w określonych sytuacjach podaje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.
Urlop okolicznościowy jest krótkotrwały, wynosi od jednego do 3 dni, w zależności od rodzaju wydarzenia, ale i stopnia pokrewieństwa z osobą, której dotyczy sytuacja. I tak urlop okolicznościowy przysługuje z tytułu:
- narodzin dziecka - 2 dni
- ślubu własnego - 2 dni,
- ślubu dziecka - 1 dzień,
- śmierci matki - 2 dni,
- śmierci ojca - 2 dni,
- śmierci małżonka - 2 dni,
- śmierci macochy - 2 dni,
- śmierci ojczyma - 2 dni,
- śmierci dziecka - 2 dni,
- śmierci brata - 1 dzień,
- śmierci siostry - 1 dzień,
- śmierci teścia - 1 dzień,
- śmierci teściowej - 1 dzień,
- śmierci babci - 1 dzień,
- śmierci dziadka - 1 dzień,
- śmierci innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką - 1 dzień.
Przyznanie urlopu okolicznościowego jest również możliwe w przypadku zwolnienia z pracy, w okresie wypowiedzenia, w celu umożliwienia znalezienia nowego zatrudnienia - 2 lub 3 dni.
Kodeks Pracy nie wskazuje liczby dni urlopu okolicznościowego, co oznacza, że może on być przyznawany wiele razy w ciągu roku, w zależności od pojawiających się okoliczności.
Urlop okolicznościowy - co warto wiedzieć?
Wprawdzie nie określono, kiedy dokładnie powinny być wykorzystany urlop okolicznościowy, niemniej przyjmuje się, że nieobecność w pracy w ramach urlopu okolicznościowego powinna być związana z zaistniałymi sytuacjami rodzinnymi i osobistymi, które urlop ten gwarantuje. Warto wiedzieć, że przysługujące 2 dni wolnego nie muszą być wykorzystane łącznie.
Urlop okolicznościowy - wniosek
Pracownik, który chce skorzystać z urlopu na okoliczność zaistnienia wydarzenia rodzinnego, z którym wiąże się urlop, składa wniosek do swojego pracodawcy. Ten urlopu okolicznościowego nie może pracownikowi odmówić. Do wniosku należy dołączyć stosowne dokumenty potwierdzające wystąpienie okoliczności związanych z urlopem, takie jak świadectwo urodzenia dziecka, akt ślubu, czy akt zgonu. Może mieć to miejsce już po wykorzystaniu przysługującego pracownikowi urlopu okolicznościowego.
Należy podkreślić, że pracownik o planowanych wydarzeniach rodzinnych, na okoliczność których planuje wziąć urlop, powinien uprzedzić pracodawcę odpowiednio wcześniej. Wyjątkiem są sytuacje nagłe, takie jak śmierć bliskiej osoby, które nie wymagają wcześniejszego zgłaszania. Wówczas informacja powinna być przekazana możliwe jak najszybciej, najpóźniej w drugim dniu nieobecności w pracy.
Pracodawca po otrzymaniu wniosku ma obowiązek przychylić się do prośby. Jeśli pracownik przebywa na urlopie wypoczynkowym, a termin zdarzenia pokrywa się z urlopem okolicznościowym, dni wolne mu się nie należą.
