Lamblia jest znana pod wieloma nazwami, takimi jak: Ogoniastek jelitowy, Wielkouściec jelitowy, Giardia lamblia czy Giardia intestinalis. Ten powszechnie występujący pasożyt wywołuje giardiozę, zwaną również lambliozą.
Lamblia - jak dochodzi do zakażenia?
Lamblia dostaje się do organizmu drogą pokarmową:
- przez spożycie skażonych cystami pasożyta produktów spożywczych,
- przez spożycie skażonej cystami pasożyta wody,
- można się także zarazić od psa bądź kota (pasożyt ten jest bardzo często przenoszony przez zwierzęta),
- poprzez kontakt z odchodami zarażonych ludzi i zwierząt.
Gdy już dojdzie do zarażenia, w organizmie z cysty wydostają się trofozoity, postacie pasożytnicze, które zaczynają się namnażać i kolonizować ściany jelita cienkiego. Cysty lamblii wydalane są z kałem. Są bardzo odporne i wytrzymałe. W glebie mogą przeżyć nawet 7 tygodni.
Lamblioza - choroba wywoływana przez lamblie
Lamblioza (inaczej giardioza), czyli choroba wywołana przez lamblie, jest jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych, na jakie zapadają ludzie. Dotyka ona wszystkich, dorosłych i dzieci, bez względu na płeć. Powołując się na dane epidemiologiczne można wnioskować, że na zarażenie najbardziej narażone są dzieci (szacuje się, że ponad połowa dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym jest zarażona lamblią).
Objawy zarażenia lamblią
U większości osób zarażonych lamblią nie pojawiają się żadne objawy. U zaledwie co dziesiątej osoby lamblioza przybiera ostrą postać objawową. Objawami lambliozy jest:
- biegunka,
- bóle brzucha - zwłaszcza po posiłku,
- skurcze brzucha, wzdęcia,
- tłuszczowe stolce,
- brak apetytu, utrata wagi,
- złe samopoczucie,
- nudności, wymioty, zgaga,
- zażółcenie powłok skórnych i twardówek.
Lamblia - badanie na obecność pierwotniaka
Badanie na obecność lamblii ma na celu wykrycie pierwotniaków w układzie pokarmowym. Jego wyniki potwierdzają bądź wykluczają nosicielstwo lamblii.
Podstawowym badaniem w diagnostyce lambliozy jest parazytologiczne badanie kału, w którym poszukuje się cyst Giardia lamblia. Wykorzystuje się także test ELISA (bardziej czuły), pozwalający na wykrycie w próbce antygenów pasożyta. Lekarz może także zalecić wykonanie badania krwi z rozmazem. Istnieje jeszcze inna metoda - pobranie treści z dwunastnicy i przebadanie jej na obecność żywych pierwotniaków.
Ujemny wynik jednorazowego badania nie wyklucza zarażenia pasożytem, dlatego wskazane jest trzykrotne badanie kału. Należy je przeprowadzać w odstępach 2-3-dniowych. Jest to związane z okresowym pojawianiem się jaj pasożytów w kale. Do badania kału na obecność lamblii nie trzeba się szczególnie przygotowywać. Bardzo ważne jest, by próbkę kału dostarczyć do laboratorium jak najszybciej.
Pozytywny wynik badania w kierunku lamblii pozwala na zastosowanie właściwego leczenia, który ma na celu usunięcie pasożytów z organizmu.
Lamblia - leczenie
Jeśli u pacjenta zostanie zdiagnozowana lamblioza, jak najszybciej należy włączyć leczenie. W takiej sytuacji pozostali domownicy także powinni poddać się badaniom na obecność pasożytów. Jeśli są zarażeni, ich również należy poddać terapii. Leczeniem należy objąć zarówno chorych, jak i nosicieli, czyli osoby, u których choroba ma bezobjawowy przebieg, ale w próbkach kału wykryto obecność cyst.
W postaciach przewlekłych, o ostrym przebiegu, zachodzi konieczność wdrożenia leczenia antybiotykami. Lambliozę leczy się trudno, ponieważ Giardia lamblia szybko się namnaża, a i nietrudno się nią zarazić. Zachorowanie na lambliozę nie daje trwałej odporności, co oznacza, że po jej wyleczeniu jest możliwe zachorowanie w przyszłości.
Lamblia - powikłania
Obecność lamblii nie jest obojętna dla organizmu. Jeśli pasożyty nie zostaną wykryte i wyeliminowane, mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji, ponieważ namnażanie się pierwotniaków wywołuje zaburzenia w zakresie wchłaniania tłuszczów, węglowodanów, witamin i mikroelementów (zwłaszcza B12, A, D, E, K, cynku czy żelaza), w wyniku czego może dojść do osłabienia, niedożywienia, odwodnienia czy upośledzenia rozwoju fizycznego. Zdarza się, że w następstwie lambliozy dochodzi do powikłań. Może nim być: zespół jelita drażliwego, zespół przewlekłego zmęczenia, upośledzenie wytwarzania przeciwciał, choroba Whipple’a.
Niestety zarażeniu lamblią nie można zapobiegać. W tej kwestii kluczowe jest przestrzegania zasad higieny, czyli mycie rąk przed posiłkiem, po wyjściu z toalety, po przyjściu do domu, a także dokładne mycie owoców i warzyw oraz picie wody z kontrolowanych źródeł.
