Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.
Kiedy sąd może odmówić rozwodu?
Są jednak sytuacje, w których mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny. Będzie to wtedy gdy wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci, jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego a także wtedy gdy żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia.
Trzeba pamiętać, że sąd z automatu będzie zajmował się tym kto zawinił. Bowiem orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Zaniechanie tego może nastąpić na zgodne żądanie małżonków. Co w takiej sytuacji? W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Władza rodzicielska nad małoletnimi
Kluczowe przy rozwodzie jest to czy małżonkowie mają dzieci. Jeśli tak obowiązkową tą kwestią musi zająć się sąd rozwodowy. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Czyli ustali kiedy i jak często rodzice będą przebywać z dzieckiem i kto i ile płacił alimentów.
Rodzice mogą się dogadać co do tych kwestii, a sąd wtedy uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, oczywiście jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie, o którym mowa powyżej, i można się spodziewać, że będą współdziałać w sprawach dziecka.
Podział wspólnego majątku
Wspólne dzieci to jednak nie wszystko czym zajmie się sąd rozwodowy. Oprócz tego jest jeszcze majątek. Co do zasady z automatu sąd nie orzeka o wspólnym majątku, poza wspólnym mieszkaniem. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.
Niemniej w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.
Ewentualnie na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględni przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Co do pozostałego majątku, to na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, ale tylko jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Zatem jeśli małżonkowie są dogadani to sąd się tym zajmie, jeśli jednak jest spór to podział majątku trzeba będzie przeprowadzić w odrębnym postępowaniu.
Alimenty dla byłego małżonka
Drażliwą kwestią pozostaje sprawa wzajemnych zobowiązań byłych małżonków po rozwodzie i to czy i kiedy w określonych okolicznościach nie są zobowiązani płacić na siebie alimenty.
Małżonek rozwiedziony, lecz który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia a który znalazł się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym drugiego małżonka. Zatem nie jest tak jak nieprawdziwie zwykło się często uważać, że alimentów można żądać tylko w przypadku orzekania o winie. Po prostu po rozwodzie jeśli małżonek znajdzie się w trudnej sytuacji finansowej czy osobistej może żądać alimentów od drugiego małżonka. Nawet wtedy gdy nie było orzekania o winie.
Niemniej jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Czy w sytuacji orzekania o winie można rzec że nieco łatwiej o alimenty.
Obowiązek płacenia alimentów nie będzie jednak trwał wiecznie. Dostarczanie środków utrzymania małżonkowi wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa.
Jednakże gdy zobowiązanym do płacenia jest małżonek rozwiedziony, lecz który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa wcześniej, z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu (czyli nie dopiero wtedy gdy drugi małżonek zawrze nowe małżeństwo), chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie takiego małżonka, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
autor: adwokat Bartosz Bator
To także może cię zainteresować:
