Niedrożność jajowodów: przyczyny, diagnostyka i leczenie

Niedrożność jajowodów jest stanem, który nie wywołuje bólu i innych dokuczliwych objawów. Jest za to częstą przyczyną niepłodności, z którą zmaga się wiele par.

Niedrożność jajowodów, czyli sytuacja, gdy ich światło jest zamknięte, należy do mechanicznych czynników niepłodności u kobiet. Niedrożność jajowodów może być jednostronna bądź obustronna.

Kiedy jajowody nie działają prawidłowo, nie mogą wypełnić swoich funkcji. Plemniki mają utrudnioną drogę do komórki jajowej. Ciąża jest możliwa, gdy niedrożność dotyczy jednego jajowodu. Niedrożność jajowodów stanowi problem wielu par starających się o dziecko.

Niedrożność jajowodów - budowa jajowodów

Jajowody są parzystymi narządami układu rozrodczego kobiety. To przewody o długości około 10 cm, które biegną od rogu macicy do jajnika. Jeden z końców uchodzi do jamy macicy (ujście maciczne jajowodu), drugi jest otwarty do jamy brzusznej (ujście brzuszne). Fizjologicznie ich światło jest drożne.

Jajowody pełnią ważną rolę, ponieważ odpowiadają:

  • za wychwycenie komórki jajowej,
    za transport komórki jajowej do bańki jajowodu, gdzie najczęściej dochodzi do zapłodnienia. Dalej komórka jajowa przemieszcza się przez jajowód do jamy macicy,
  • odżywienie plemników i komórki jajowej,
  • transport zarodka do macicy,
  • odżywianie zarodka przez kilka dni po zapłodnieniu.

Prawidłowy i drożny jajowód za bańką jajowodu zwęża się do dwóch-trzech milimetrów w jego części zwanej cieśnią. W miejscu, gdzie uchodzi do jamy macicy, jego średnica wynosi poniżej milimetra, zwykle około pół milimetra. To dlatego nawet niewielkie zwężenie jajowodu może stanowić problem w przypadku osób, które planują dziecko.

Niedrożność jajowodów - przyczyny

Główną przyczyną niedrożności jajowodu są stany zapalne w obrębie jajowodu, ale także jajników czy macicy. Niektóre powodują powstanie zgrubień ścian jajowodów i zrostów. Dochodzi do nich najczęściej w wyniku zakażeń chorobami przenoszonymi drogą płciową, na przykład chlamydią czy rzeżączką. Kolejnym częstym powodem są zrosty pooperacyjne. Niedrożność może być skutkiem zabiegów wykonywanych w macicy. Zrosty zamykają światło jajowodu, co prowadzi do pojawienia się niedrożności. Zrosty jajowodów utrudniają przedostanie się komórki jajowej do jamy macicy.

Inne przyczyny niedrożności jajowodów to:

  • endometrioza - obecność komórek błony śluzowej jamy macicy w innych miejscach jamy brzusznej,
  • stany zapalne w jamie brzusznej,
  • zakażenia miednicy mniejszej,
  • stosowanie wkładki wewnątrzmacicznej,
  • ciąża pozamaciczna,
  • poronienie,
  • nowotwory jajowodów.

Czasami niedrożność jajowodów jest wrodzona.

Miesiączka się opóźnia, ale ty nie jesteś w ciąży i wkrótce jej nie planujesz, więc nie ma się czym martwić? Jesteś dojrzałą kobietą, a tymczasem cykl właśnie się skraca i obawiasz się poważnego problemu ze zdrowiem?

Zobacz wideo

Zobacz:

Niedrożność jajowodów - diagnostyka i leczenie

Objawy niedrożnych jajowodów są niespecyficzne i nie występują często. Czasami pojawiają się na przykład łagodne dolegliwości bólowe podbrzusza po stronie, po której jajowody są niedrożne. Zdarza się też nieregularne miesiączki. To dlatego patologię najczęściej stwierdza się podczas diagnostyki niepłodności. Definicja sformułowana przez Światową Organizację Zdrowia ujmuje niepłodność jako niemożność uzyskania ciąży przez okres 12. miesięcy, mimo regularnych stosunków płciowych (dwa-cztery razy w tygodniu), bez stosowania metod antykoncepcyjnych. Przyczyny niepłodności w równym stopniu leżą zarówno po stronie kobiet, jak i mężczyzn.

Nieprawidłowości w pracy jajowodów najłatwiej wykryć bądź wykluczyć za pomocą badania HSG, czyli histerosalpingografii. To proste i krótkie badanie, polegające na podaniu przez szyjkę macicy i macicę do jajowodu środka kontrastowego. Następnie wykonuje się zdjęcia rentgenowskie, które obrazują przepływ środka cieniującego przez macicę i jajowody. Na badanie należy zgłosić na czczo. Co ważne w przypadku niewielkich zrostów, badanie może doprowadzić do udrożnienia jajowodu.

Innym rozwiązaniem diagnostycznym jest wykonanie badania laparoskopowego. Wówczas do jamy macicy podaje się błękit metylenowy i obserwuje się przemieszczanie preparatu przez jajowody. Badanie to wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, na sali operacyjnej. Leczenie niedrożności jajowodów zależy od przyczyny problemu oraz od tego, czy jest ona jednostronna czy obustronna.

Niedrożność jajowodów a zajście w ciążę

Niedrożność jajowodów negatywnie wpływa na szanse zajścia w ciążę. Płodność warunkuje drożność co najmniej jednego jajowodu. Możliwe jest wspomaganie owulacji w jajniku znajdującym się po stronie zdrowego jajowodu. Jeśli niedrożność jest obustronna, warto rozważyć metodę zapłodnienia pozaustrojowego, jaką jest IVF (ang. in vitro fertilisation).

Więcej o:
Copyright © Agora SA