Choroby ginekologiczne: które występują najczęściej? Przyczyny, objawy i leczenie

Choroby ginekologiczne to szeroka grupa schorzeń. Obejmuje zarówno dolegliwości bardzo często łatwe w leczeniu (np. zapalenie sromu) jak i poważne, zagrażające życiu choroby (np. nowotwory złośliwe, m.in. rak jajnika czy rak szyjki macicy). Które choroby ginekologiczne występują najczęściej? Warto znać ich objawy, by w razie czego szybko pójść do lekarza.

Zapalenie sromu

Srom to zewnętrzna część żeńskiego układu rozrodczego. Zapalenie sromu należy do najczęstszych dolegliwości układu płciowego kobiety. Może mieć różne przyczyny - alergiczne, bakteryjne, wirusowe czy grzybicze. Zdarza się, że jest wynikiem mechanicznych urazów - otarć, zranień, uszkodzeń naskórka.

Zapalenie sromu często ma przyczynę alergiczną. Okolice intymne zostają podrażnione przez nadmierną higienę lub używanie niewłaściwych środków do mycia. Rolę mogą odegrać tutaj również zapachowe prezerwatywy czy żele intymne na bazie innej niż woda. Przyczyną mogą być również środki piorące, w których pierzemy bieliznę.

Inne przyczyny zapalenia sromu to:

  • zaburzenia hormonalne (np. niedobór estrogenów),
  • infekcje grzybicze (dość częste z powodu sprzyjającego - bo ciepłego i wilgotnego - środowiska pochwy),
  • bakterie,
  • wirusy - tu zapalenie sromu może być objawem poważniejszego zakażenia, na przykład wirusem opryszczki,
  • pasożyty,
  • inne choroby, na przykład łuszczyca czy liszaj; zapaleniu sromu sprzyja też cukrzyca, otyłość, nietrzymanie moczu.

Objawy zapalenia sromu:

  • ustawiczny świąd,
  • nieprzyjemne pieczenie,
  • zaczerwienienie skóry,
  • obrzęk;
  • mogą pojawiać się także zmiany skórne (pęcherzyki, owrzodzenia)..

Jak się ustrzec od zapalenia sromu? Należy przestrzegać zasad higieny intymnej i uważać na rozmaite mydła czy płyny (najlepiej myć okolice intymne po prostu ciepłą wodą). Po umyciu się należy okolice sromu dokładnie osuszyć. Warto nosić przewiewną bieliznę z naturalnych tkanin. Leczenie zapalenia sromu zależy od jego przyczyny. Poza tym podaje się leki łagodzące objawy - przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwświądowe.

Rak jajnika

Rak jajnika występuje najczęściej u kobiet dojrzałych - tych, które są w okresie menopauzy oraz po niej. Tylko około 10 procent przypadków raka jajnika pojawia się u dziewcząt i kobiet przed trzydziestym rokiem życia. W Polsce co roku na raka jajnika zapada aż 3000 kobiet. Jest to drugi pod względem występowania rak kobiecych narządów płciowych - niechlubne pierwsze miejsce zajmuje rak trzonu macicy (rak błony śluzowej trzonu macicy, rak endometrium). Kobiety, w których rodzinach były przypadki raka jajnika, powinny zrobić badanie genetyczne na mutacje genów BRCA 1 oraz BRCA2.

Symptomy nowotworu złośliwego jajnika na początku nie są charakterystyczne, dlatego wiele Polek trafia do lekarza dopiero w zaawansowanym stadium choroby. A trzeba pamiętać o tym, że rak jajnika zajmuje czwarte, czyli bardzo wysokie miejsce pod względem śmiertelności wśród wszystkich nowotworów.

Objawy raka jajnika to:

  • bóle podbrzusza na wysokości jajników,
  • powiększenie się obwodu brzucha,
  • wzdęcia, uczucie pełności,
  • zaparcia, częste odbijanie się,
  • osłabienie i przemęczenie,
  • gorszy apetyt, złe samopoczucie,
  • parcie na pęcherz, częste oddawanie moczu,
  • krwawienie z pochwy.

Rak jajnika u dziewcząt i młodych kobiet może powodować nieregularne krwawienia czy owłosienie w niewłaściwych miejscach.

Niestety, podstawowe badanie ginekologiczne i USG ginekologiczne jest w stanie wykryć raka jajnika dopiero w późnym jego stadium. Dobrą pomocniczą metodą diagnostyczną jest badanie na markery nowotworowe CA 125 oraz CA 19-9. Diagnozę raka jajnika można postawić jednak z całą pewnością dopiero po pobraniu metodą operacyjną materiału do badania histopatologicznego. 

Leczenie raka jajnika to przede wszystkim leczenie chirurgiczne. Na drugim miejscu znajduje się chemioterapia. Jeśli dojdzie do tego, że rak zrobił zbyt duże postępy i nie sposób go już wyleczyć, w leczeniu paliatywnym stosowana jest między innymi radioterapia.

Rak szyjki macicy

Za wystąpienie raka szyjki macicy odpowiada niemalże zawsze zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV); najczęściej odpowiedzialne są typy 16 i 18 wirusa. Do zakażenia różnymi typami wirusa HPV dochodzi bardzo często; może się to stać między innymi przez stosunek płciowy, ale także przez używanie przedmiotów zakażonej osoby (na przykład ręcznika). Nie wszystkie typy HPV są kancerogenne (rakotwórcze).

Jeśli rak szyjki macicy zostanie wykryty we wczesnym, jeszcze przedinwazyjnym stadium, szanse na jego wyleczenie są bardzo wysokie, niemalże stuprocentowe. Zakażenie wirusem HPV powoduje najpierw tak zwaną śródnabłonkową neoplazję szyjki macicy (CIN), czyli właśnie stan przedinwazyjny raka. Może on trwać od trzech do nawet dziesięciu lat.

Wczesne wykrycie wymaga regularnych wizyt u ginekologa i wykonywania cytologii. Rak szyjki macicy w początkowym stadium nie daje bowiem charakterystycznych objawów. Objawy, które mogą świadczyć o raku szyjki macicy to:

  • krwawienia między miesiączkami,
  • krwawienia po stosunku,
  • upławy o nieprzyjemnym zapachu i krwistym kolorze,
  • bóle podbrzusza i okolicy krzyżowo-lędźwiowej.

Leczenie raka szyjki macicy zależy od stadium jego rozwinięcia. Jeśli jest wczesne, wystarczy wycięcie szyjki macicy lub nawet jej części. Dalsze stadia wymagają kolejno usunięcia jajników i jajowodów; histerektomia radykalna obejmuje z kolei usunięcie całej macicy. W leczeniu zaawansowanych stadiów raka szyjki macicy wykorzystuje się również chemioterapię oraz radioterapię.

Mięśniaki macicy

Mięśniaki macicy to najczęściej występujące guzy kobiecych narządów intymnych. Na szczęście przy zdecydowanej większości przypadków nie są groźne i nie wymagają leczenia. Mimo wszystko jednak kobieta, która ma mięśniaki, powinna regularnie sprawdzać je u ginekologa. Mięśniaki występują najczęściej u kobiet od 35. do 45. roku życia. Ryzyko, że mięśniak z guza łagodnego przekształci się w złośliwy, jest bardzo małe - wynosi od 0,1 do 0,8 procenta.

Mięśniaki występują pojedynczo lub w grupie. Nie wszystkie dają o sobie znać. Jednak większe z nich mogą wywoływać objawy sprawiające dyskomfort.

Objawy mięśniaków macicy to:

  • krwawienia niezależne od faz cyklu miesiączkowego,
  • przedłużające się, obfite i bolesne miesiączki,
  • bóle podbrzusza i bóle w trakcie stosunku,
  • bóle krzyża,
  • parcie na mocz,
  • zaparcia,
  • trudności z zajściem w ciążę,
  • poronienia.

Mięśniaki wykrywa się poprzez rozpoznanie objawów, badanie ginekologiczne, a następnie badanie USG.

Większość mięśniaków nie wymaga leczenia. Jeśli jednak guzy są dokuczliwe, a pacjentka wyrazi takie życzenie, można zastosować chirurgiczne wycięcie mięśniaków (miomektomię). Jeżeli mięśniaki są duże, pacjentce podaje się leki, które zmniejszają guz oraz jego ukrwienie. Z kolei jeśli mięśniaków jest niedużo (do trzech), a ich średnica nie przekracza 10 centymetrów, można je usunąć metodą laparoskopową.

Najczęstsze choroby kobiet w ciąży

Nadżerka szyjki macicy

Nadżerka szyjki macicy to ubytek w nabłonku. Jest to najczęściej niewielka ranka. Może ją wykryć rutynowe badanie u ginekologa, jednak żeby postawić pewną diagnozę, przeprowadza się cytologię, posiew (pozwala ocenić rodzaj infekcji) czy kolposkopię (oglądanie za pomocą kolposkopu powierzchni szyjki macicy).

Przyczyny pojawienia się nadżerki szyjki macicy mogą być różne. Są to:

  • infekcja grzybicza,
  • infekcja bakteryjna,
    infekcja wirusowa,
  • nieleczone stany zapalne czy choroby weneryczne,
  • mechaniczny uraz szyjki macicy,
  • chemiczny uraz szyjki macicy (przez toksyczną substancję),
  • zaburzenia hormonalne.

Nadżerka szyjki macicy nie ma jednoznacznych objawów. Może pojawić się pieczenie i swędzenie w okolicach pochwy, a także upławy o nieprzyjemnym zapachu. Zdarza się, że między miesiączkami lub po stosunku występują krwawienia.

Leczenie nadżerki zależy od jej rodzaju oraz wielkości. Niewielkie nadżerki można leczyć farmakologicznie - tabletkami i globulkami. Inna metoda leczenia to koagulacja chemiczna - polega na zniszczeniu uszkodzonego nabłonka specjalnymi środkami. Nadżerkę szyjki macicy leczy się także elektrokoagulacją - za pomocą prądu "wypala" się zniszczoną tkankę. Nadżerkę można też wymrażać czy poddać fotoagulacji (leczeniu falami świetlnymi).

Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków, czyli zapalenie narządów miednicy mniejszej, to grupa chorób zapalnych, która obejmuje zapalenie jajnika i jajowodu, zapalenie błony śluzowej macicy, ropień jajowodowo-jajnikowy i zapalenie otrzewnej miednicy. Nazwą "przydatki" określa się jajniki, jajowody i otaczające je tkanki; nazwa "zapalenie przydatków" może być więc myląca, ponieważ ma szerszy zakres.

Przyczyną zapalenia przydatków są bakterie. Bywa, że jest spowodowana dwoinką rzeżączki (kiedyś była to najczęstsza przyczyna zapalenia przydatków, dziś zachorowalność na rzeżączkę znacząco spadła). Na zapalenie narządów miednicy mniejszej częściej chorują kobiety młode; zachorowaniu sprzyja również wielu partnerów seksualnych, chirurgiczna aborcja, wprowadzenie wkładki domacicznej, zapłodnienie in vitro czy badanie rentgenowskie jamy macicy i jajowodów.

Objawy zapalenia przydatków to:

  • obustronny ból w podbrzuszu,
  • ból podczas stosunku,
  • krwawienie między miesiączkami,
  • krwawienie po stosunku,
  • intensywniejsze krwawienie miesięczne,
  • nieprawidłowa wydzielina z pochwy.

Inne możliwe objawy zapalenia narządów miednicy mniejszej to osłabienie, gorączka, nudności, wymioty czy biegunka. Zdarza się jednak, że zapalenie narządów miednicy mniejszej występuje bezobjawowo.

Leczenie zapalenia przydatków jest farmakologiczne - przyjmuje się antybiotyki, najczęściej od siedmiu do dziesięciu dni. Równocześnie można przyjmować leki łagodzące objawy - przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Zapalenie przydatków ma, niestety, poważne powikłania. Może prowadzić do nawracających zapaleń przydatków, przewlekłego bólu miednicy, zapalenia otrzewnej, niepłodności czy ciąży pozamacicznej.

To także może cię zainteresować:

Więcej o:
Copyright © Agora SA