"Mamo, bo on powiedział kura przez w". Co robić, kiedy dziecko przeklina?

Najgorsze wyrazy powtarza w towarzystwie po kilka razy. Cieszy się, kiedy "rzuci mięchem" i zapada konsternacja. Co robić, kiedy dziecko przeklina? Ignorować z nadzieją, że fascynacja wulgaryzmami minie tak szybko jak przyszła? Rozmawiać? Ustalić rodzinny dekalog? Podpowiedzieć "łagodniejsze" zamienniki?

"O kur.." - sześciolatka w samochodzie, kiedy okazało się, że zapomniała zabrać ze sobą strój na balet.

"Wyp....oliłem się" - pięciolatek, który spadł z roweru.

"Ch..owo ci to wyszło" - ośmioletni brat do młodszej siostry na temat jej "nieudolnego" rysunku.

"Idę się wys..ć" - czterolatek o tym, że wybiera się do toalety.

"Ty sr.ko" - starsza siostra do młodszej.

"Kupa, d.pa, siku" - każdy czterolatek uczęszczający do przedszkola lub bywalec klubików i placyków zabaw.

Dzieci wszystko słyszą

Powyżej kilka przykładów na to, jak dzieci potrafią wpleść w polszczyznę "łacinę". Opowiedziało mi o nich kilka mam, każda prosiła o anonimowość. W sumie im się nie dziwię. Kiedy dzieci przeklinają, czujemy się winni, że coś z wychowaniem poszło nie tak.

Sama z tematem brzydkich słów używanych przez dzieci mam doświadczenie jako mama kilkulatków. Jeżdżą na wycieczki, na wakacje z różnymi dziećmi, a nasz dom żyje, są w nim emocje, rozmowy, przychodzą znajomi, od czasu do czasu padnie nadmiernie ekspresyjne słowo. A dzieci - nawet jak nam się wydaje, że nie słyszą - to... wszystko słyszą.

O to, jak się zachować, kiedy zdarzy nam się przekląć przy dziecku, zapytałam doktor Martę Majorczyk, wykładowczynię akademicką w Collegium Da Vinci w Poznaniu oraz doradczynię rodzinną z poradni psychologiczno-pedagogicznej przy Uniwersytecie SWPS.

- Kiedy wymyka nam się niecenzuralne słowo, warto powiedzieć do dziecka "brzydko się zachowałem" i wytłumaczyć, że nie należy tak postępować. A samemu następnym razem starać się mieć emocje bardziej pod kontrolą - proponuje pedagog.

Przeklinanie to etap rozwoju. Każde dziecko przez to musi przejść

Beata Ciepłowska-Kowalczyk, autorka poradnika "Zdrowie malucha. Dziecko pod ochroną" w naszym artykule "Co zrobić, gdy dziecko przeklina?" uspokaja, że etap przeklinania jest wpisany w rozwój dziecka. To "etap, w którym dziecko próbuje zwrócić naszą uwagę. Sprawdzić, na co może sobie pozwolić i kiedy powiemy mu stop. A czasem po prostu nie ma pojęcia, że łamie jakieś zasady" - przeczytamy.

Co może myśleć sobie dziecko, które mówi brzydkie słowa?

Pewnie uważa, że słowo fajnie brzmi, skoro rodzice robią takie dziwne miny, a kiedy pada "to" słowo, rodzic odkłada wreszcie telefon i można szybko znaleźć się w centrum zainteresowania. Jak reagować, kiedy dziecko fascynuje się brzydkimi słowami? Jest na to kilka sposobów.

Dziecko po raz pierwszy użyło przy tobie brzydkiego wyrazu

Nie złość się, nie rób scen. Powiedz, że wyraz, którego użyło, jest obraźliwy. Wytłumacz, że w ten sposób może kogoś urazić, sprawić przykrość. Spokojnie i zdecydowanie powiedz dziecku, że w waszej rodzinie tak się nie mówi do ludzi. A na tłumaczenia, że przecież dzieci w przedszkolu tak mówią, starszy brat kolegi też tak mówi, można powiedzieć: "Wielu ludzi używa brzydkich słów, ale my w naszej rodzinie tego nie robimy".

Można też próbować zignorować sytuację, kiedy dziecko po raz pierwszy użyje brzydkiego słowa. Ignorowanie przekleństw często przynosi dobry efekt. Małe dzieci często przeklinają po to, aby zaszokować rodziców. Im bardziej dorośli się oburzają, tym lepszy efekt. Jeśli się okaże, że to nieskuteczne, być może przeklinanie szybko się znudzi.

Przeklina przy innych dzieciach, podczas rodzinnych imprez

Kiedy dziecko przeklina w miejscu publicznym, np. na placu zabaw, na urodzinach kuzyna, weź je na stronę i powiedz: "Jeżeli jeszcze raz tak brzydko powiesz, będziemy musieli wrócić do domu".

Używanie brzydkich słów weszło dziecku w nawyk

Jeżeli dziecko przeklina w złości, podpowiedz mu jakich słów mogłoby użyć w zamian. Zaproponuj zamienniki: "motyla noga," "kurczę pieczone", "kurka wodna", "kurza twarz".

Dr Marta Majorczyk podpowiada, aby w nerwowych chwilach samemu też starać się przeklinać na żarty.

- Dla dziecka to będzie oczywiście żart, ale zapyta, czemu tak mówimy. Można wytłumaczyć, że robimy tak, bo nie chcemy używać brzydkich słów. Trzeba zawsze pamiętać, że dzieci biorą przykład z dorosłych, szczególnie z rodziców. 

Zróbcie listę zakazanych wyrazów i tych, które w złości mogą się pojawić

Lista wyrazów zakazanychLista wyrazów zakazanych fot: jb

Można wraz z dzieckiem sporządzić listę "przekleństw dozwolonych", które nikogo nie dotykają. To pokaże dziecku, że przeżywanie złości jest czymś normalnym. Blokowanie złości, zabranianie wyrażania jej dziecku nie prowadzi do niczego dobrego.

Można wraz z dzieckiem wziąć kartkę i w formie zabawy spisać listę zasad panujących w rodzinie, powiesić ją w widocznym miejscu. Kilkulatek nie umie wprawdzie czytać, ale gdy odczytasz mu wszystkie zasady kilka razy, szybko je zapamięta. Można też sporządzić listę w formie rysunków.

A może dziecko potrzebuje twojej atencji?

Dziecko może przeklinać też dlatego, że z jakiegoś powodu źle się czuje, jest mu smutno, poszukuje bliskości. Używa brzydkich wyrazów, bo w ten sposób domaga się uwagi. Dlatego czasami, zamiast myśleć o karach, można spróbować przyjrzeć się dziecku, może ma jakieś poważne zmartwienia?

Jak mądrze działać, aby pomóc dziecku i sobie w trudnych wychowawczych sytuacjach? Piszcie do nas na adres edziecko@agora.pl o czym chcielibyście czytać, jakie zachowania, sytuacje z dziećmi są dla was trudne. Wraz z ekspertami postaramy się znaleźć odpowiedź.

Powinno cię również zainteresować:

Dziecko się złości? Co to może oznaczać? "Jestem zły, bo nie mogę być smutny"

Jak chronić dzieci przed agresją? Psychoterapeuta Wojciech Eichelberger w rozmowie z Renatą Arendt-Dziurdzikowską

Więcej o:
Copyright © Agora SA