Pierwszy rok życia dziecka jest niezwykle intensywny. Co się wtedy dzieje?

Młodych rodziców zaskakują zmiany, jakie mają miejsce praktycznie z dnia na dzień. Dziecko rozwija się bardzo intensywnie, często samo nie nadąża za tym, co się dzieje. Może być markotne, jego dobowy rytm może się zmienić. Jeśli będziemy wiedzieć, co dzieje się maluszkiem, będziemy mogli pomóc mu odnaleźć się w nowej rzeczywistości.

Każde dziecko jest inne

Przede wszystkim powinniśmy pamiętać o dwóch rzeczach. Każde dziecko rozwija się we własnym tempie i to, że nie zrobi czegoś według widełek zapisanych w poradnikach nie znaczy, że dzieje się coś złego. Po drugie - w związku z tym nie powinniśmy porównywać swojego dziecka z jego rówieśnikami. Jeśli coś nas niepokoi, zwróćmy się do pediatry.

Nowe umiejętności

Noworodek widzi wyraźnie jedynie to, co znajduje się w odległości około 20-30 cm od jego oczu. Wzrok wyostrza się od czwartego miesiąca. Między trzecim a szóstym miesiącem dziecko dostrzeże już przedmioty w odległości metra, widzi także kolory. Nie rozróżnia jednak faktury przedmiotów, które ogląda. Nie powinno nas także dziwić "uciekanie" oka - fizjologiczny zez może utrzymywać się do około szóstego miesiąca. Roczne dziecko całkiem dobrze dostrzega i rozróżnia szczegóły, ocenia odległości. Pole widzenia jest prawie tak szerokie, jak u osoby dorosłej.

Możemy dostrzec jak dziecko wpatruje się w różne przedmioty, interesuje się nimi. Odkrywanie, że kolejne rzeczy są dostępne to wspaniała przygoda - i dla maluchów, i dla ich rodziców.

Grzechotka to coś, co może sprawić wiele radościGrzechotka to coś, co może sprawić wiele radości fot. Shutterstock

Trzymiesięczny maluch nie umie jeszcze chwytać przedmiotów, ale będzie wyciągał rączki, jeśli będzie miał zabawkę w swoim zasięgu. Gdy włożysz mu ją do dłoni zaciśnie palce. Pięciomiesięczne niemowlę będzie już po nią samo sięgało, miesiąc później będzie potrafiło chwycić dwa przedmioty jednocześnie.

W piątym miesiącu maluch przewraca się brzuszka na plecy i odwrotnie. Będzie próbował to robić już w czwartym miesiącu - pierwsze będą próby przekręcania się z pleców na brzuch. Pamiętaj, nie możesz zostawiać maluszka samego - na przewijaku zawsze trzymaj go, gdy np. sięgasz po pieluszkę czy ubranko.

W siódmym miesiącu posadzony maluch potrafi już siedzieć bez podparcia, ale nie umie sam usiąść. Nie sadzajmy dziecka, póki samo nie opanuje tej umiejętności - w okolicach dziewiątego miesiąca maluch będzie już potrafił sam usiąść z pozycji leżącej.

Dzieci zaczynają przemieszczać się między szóstym a dwunastym miesiącem. Na początku będą pełzać - najczęściej opychają się rączkami i przemieszczają się do tyłu (bądź kręcą się w kółko). Techniki są bardzo różne, niektóre maluchy odpychają się jedną nóżką, a ich poczynania przypominają pełzanie komandosa. Kolejny etap to czworakowanie, czyli przemieszczanie się na kolanach - czasem dzieci wręcz "biegają"!

W ósmym miesiącu dziecko podciąga się, próbując stawać. W kolejnych miesiącach będzie ćwiczył tę umiejętność, by w końcu stanąć bez podpórki. Dwunastomiesięczny maluch obejdzie pokój, trzymając się np. mebli.

Ważne jest, aby jak najwcześniej układać maluszka na brzuchu. Początkowo ciężko będzie mu dźwigać główkę, w czwartym miesiącu będzie potrafiło podnieść na chwilę klatkę piersiową, unosząc się na przedramionach.

Na kolanach maluch jest w stanie przemieszczać się naprawdę szybkoNa kolanach maluch jest w stanie przemieszczać się naprawdę szybko fot. Shutterstock

Jak wspomagać rozwój dziecka?

Nie jest to skomplikowane, wystarczą proste czynności. Od samego początku układajmy dziecko na brzuszku, nie ograniczajmy też jego mobilności - kładźmy dziecko na podłodze (na kocu lub macie), niech ma możliwość ćwiczenia przekręcania się, wyciągania w różne strony. W zasięgu wzroku układajmy obrazki i zabawki, które będą pomagały ćwiczyć wzrok, będą też zachęcały dziecko do odwracania się w ich stronę, sięgania po nie. Wybierajmy różnorodne zabawki, o różnych fakturach, wydających różne dźwięki.  Niech zmienia się otoczenie dziecka, zmieniajmy trasy spacerowe, ale i miejsce karmienia - starszak siedzący w foteliku nie musi patrzeć codziennie na to samo.

Skoki rozwojowe w pierwszym roku życia

Na pewno zauważycie momenty gorszego samopoczucia, po których dziecko ma nowe zdolności. W pierwszym roku życia jest siedem skoków rozwojowych, a po każdym okresie marudzenia, "zapominania" umiejętności, które maluch już wcześniej opanował, okazuje się, że niemowlę potrafi jeszcze więcej.

Pierwszy skok rozwojowy ma miejsce w 5-6 tygodniu życia dziecka, maluch staje się bardziej wrażliwy na otaczający świat. Kolejny skok rozwojowy to 7-9 tydzień - maluch zaczyna zauważać powtarzające się schematy, zaczyna kontrolować rączki. W 11-12 tygodniu dziecko może zacząć z nami "rozmawiać", opanowuje przewracanie się z pleców na brzuszek i odwrotnie, główkę trzyma stabilnie. Czwarty skok rozwojowy ma miejsce w 14-19 tygodniu życia i jest związany z umiejętnością przewidywania następstwa zdarzeń. 22-28 tydzień życia to piąty skok rozwojowy - to tutaj może pojawić się tzw. lęk separacyjny. Kolejny skok ma miejsce w 32-37 tygodniu i jest związany z kategoryzowaniem różnych przedmiotów. Skok rozwojowy w 41-48 tygodniu to tzw. etap sekwencji. Dziecko buduje wieżę z klocków, a następnie ją burzy, wskazuje paluszkami różne rzeczy, chcąc dowiedzieć się, czym są.

Nabywanie nowych umiejętności wpływa na dziecko, często jest to wyzwanie, zarówno dla malucha, jak i jego rodziców. Powinniśmy pomóc niemowlęciu je przetrwać, cierpliwie przeczekując momenty marudzenia, czy problemów np. z zasypianiem.

Najczęściej jako pierwsze pojawiają się zęby na doleNajczęściej jako pierwsze pojawiają się zęby na dole fot. Shutterstock

Uwaga, to zęby

Nie możemy zapominać o zębach. Pojawienie się pierwszych ząbków ma wielki wpływ na samopoczucie maluszka. Najczęściej jako pierwsze wyrzynają się dolne jedynki, mogą to być jednak także dwójki lub górne jedynki. Ząbkowanie zaczyna się w okolicach trzeciego, czwartego miesiąca, jednak od pierwszych objawów (ślinienie się, wkładanie rączek do buzi) do pojawienia się pierwszego ząbka może minąć trochę czasu. W pierwszym roku życia dzieci najczęściej mają osiem mlecznych zębów (górne i dolne jedynki i dwójki).

Ząbkowanie może przebiegać bezobjawowo, jednak najczęściej tak nie jest. Dzieci są marudne i płaczliwe, nie chcą jeść, wybudzają się ze snu. Maluchowi możemy pomóc, np. podając mu schłodzonego gryzaka czy używając specjalistycznych produktów kojących dziąsła. Nie zapomnijmy także o dokładnym myciu zabawek - ząbkujące dziecko wkłada wszystko do buzi, niezastąpiony będzie także śliniak - bez niego ubranka będą stale mokre. 

W pierwszym roku życia dzieje się naprawdę dużo, będziecie zaskoczeni, że niektóre rzeczy dzieją się tak szybko. Gorsze samopoczucie może wskazywać, że wkrótce maluszek będzie potrafił coś nowego - warto być czujnym! 

Copyright © Agora SA