Przepuklina pępkowa u niemowląt to nieprawidłowe, patologiczne uwypuklenie, które pojawia się wskutek przemieszczenia zawartości jamy brzusznej przez otwarty pierścień pępkowy. Jest przypadłością typową dla dzieci, choć może się pojawić także u dorosłych. Diagnozowana jest często przepuklina u noworodka - ta jest wrodzona. U dorosłych pojawia się wskutek osłabienia powłok brzusznych i jest typowa dla osób z dużą nadwagą i otyłością, a także u kobiet w ciąży.
Najczęściej wyróżnia się trzy rodzaje przepuklin:
- pachwinową,
- udową,
- pępkową.
Każda składa się z wrót przepukliny, worka przepuklinowego oraz zawartości przepukliny. Przepuklina pępkowa u niemowlaka to nie tylko powszechna, ale i najmniej niebezpieczna odmiana przepukliny.
Przepuklina pępkowa u niemowląt - przyczyny
Jak podkreśla lek. med. Oskar Zgraj z Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie, specjalizujący się w wadach wrodzonych, szczególnie z zakresu przewodu pokarmowego, powikłaniach wcześniactwa i chorobach chirurgicznych okresu noworodkowego, przyczyny powstawania przepukliny pępkowej nie są do końca poznane. Na wczesnych etapach życia płodowego u dziecka szybko rosnące jelito, które nie ma wystarczająco dużo miejsca w jamie brzusznej, wychodzi przez szeroki pierścień pępkowy do sznura pępowinowego. Kiedy jelito powraca do jamy brzusznej, pierścień zamyka się. Pojawia się przepuklina pępkowa.
Przepuklina pępkowa u niemowląt - objawy i komplikacje
Jak wygląda przepuklina? U dzieci manifestuje się jako uwypuklenie w pępku - zazwyczaj miękkie, łatwo dające się odprowadzić (czyli wcisnąć) z powrotem w głąb brzucha. Przypadłość najczęściej jest niebolesna, a zmiana u dzieci nie jest duża (większa bywa u dorosłych). Powiększa się, gdy dziecko płacze, krzyczy bądź wypróżnia się podczas zaparcia - wówczas wzrasta ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej.
Przepuklina pępkowa nie zawsze jest widoczna przy narodzinach dziecka. Może się pojawić później. Ponieważ mięśnie brzucha dziecka z czasem ulegają wzmocnieniu, wytwarza się coraz większe ciśnienie, a w rezultacie manifestuje się przepuklina pępkowa, czyli wypukłość w pępku.
Przepuklina pępkowa u niemowląt zwykle nie boli. Sytuacja zmienia się, kiedy dochodzi do uwięźnięcia. Wówczas nie udaje się jej odprowadzić do jamy brzusznej z uwagi na obrzęk. Objawami uwięźnięcia przepukliny u niemowląt jest ból, dlatego dziecko jest niespokojne i płakać, może też wymiotować.
Przepuklina pępkowa u niemowląt - diagnostyka i leczenie
Gdy pada podejrzenie przepukliny u dziecka, należy zgłosić w do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej bądź do chirurga dziecięcego. Lekarz rozpoznaje przepuklinę pępkową na podstawie wywiadu i badania dziecka, po czym planuje leczenie.
Leczenie przepukliny zależy od tego, czy ta jest uwięźnięta, czy też nie. Przepuklina, której nie daje się odprowadzić, jest bolesna, napięta i twarda. Wówczas należy natychmiast zgłosić się do szpitala. Nie należy podawać dziecku nic do jedzenia ani picia, głównie z uwagi na potencjalną konieczność przeprowadzenia operacji. Przepuklina uwięźnięta często musi zostać zoperowana w trybie pilnym.
Przepuklina brzuszna u dziecka nie zawsze jest wskazaniem do natychmiastowej operacji. Większość przepuklin pępkowych nie wymaga leczenia, ponieważ najczęściej zamyka się sama do 5. roku życia dziecka. Przepuklina u niemowląt czasem wymaga zastosowania plastra, który przyspiesza i wspiera jej cofnięcie się. Operację przeprowadza się dopiero wtedy, gdy przepuklina samoistnie nie ustąpi. Celem zabiegu jest nie tylko poprawa wyglądu pępka, czyli walory estetyczne, ale i zapobieganie uwięźnięciu przepukliny oraz jej powiększeniu się (jeżeli przepuklina pępkowa osiąga duże rozmiary, także wymaga zabiegu operacyjnego). Nawroty przepukliny są niezwykle rzadkie.
Operacja przepukliny pępkowej wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym, zarówno metodą klasyczną, z otwarciem jamy brzusznej, jak i mniej inwazyjną metodą laparoskopową. Osłabione powłoki brzuszne wzmacnia się specjalną siatką. W rekonwalescencji po zabiegu przepukliny brzusznej u dzieci pomaga oszczędny tryb życia oraz przestrzeganie zasad lekkostrawnej diety.
