Depresja poporodowa - kiedy się zaczyna? Objawy i leczenie

Depresja poporodowa jest chorobą, którą często trudno zdiagnozować. Dzieje się tak, ponieważ wiele jej objawów doskonale wpisuje się w charakterystykę połogu. Co powinno niepokoić i skłonić do konsultacji z lekarzem? Jakie są typowe objawy i przyczyny depresji poporodowej? Jak ją leczyć?

Co to jest depresja poporodowa

Depresja poporodowa to zaburzenie nastroju, które charakteryzuje się występowaniem objawów epizodu depresyjnego po porodzie. Pojawia się w pierwszym roku od narodzenia dziecka, najczęściej w ciągu pierwszych 6 tygodni po porodzie. Depresji poporodowej - według badań i szacunków specjalistów - doświadcza nawet 30% świeżo upieczonych mam.

Depresja poporodowa - kiedy się zaczyna?

To, że świeżo upieczona mama w piątym czy szóstym dniu po porodzie skarży się na obniżony nastrój czy apatię, można uznać za normę. To "baby blues", który nie jest depresją poporodową. Statystyki podają, że przeżywa go nawet 85 % mam.

Zwykle stan smutku poporodowego trwa około dwóch tygodni i mija samoistnie. Może się jednak zdarzyć, że wahanie nastroju przyjmuje postać chorobową. Czym różni się "baby blues" od depresji? Kobiety bywają smutne i przygnębione, płaczą bez powodu, ale:

  • nie tracą kontaktu z niemowlakiem,
  • nie mają problemu z bezsennością,
  • nie myślą o samobójstwie.

co może mieć miejsce w przypadku depresji poporodowej.

Przyczyny depresji poporodowej

Nie ustalono jednej przyczyny występowania depresji, ponieważ ta jest uwarunkowana wieloczynnikowo. U podłoża depresji poporodowej leżą czynniki środowiskowe (społeczne), psychiczne, biologiczne i genetyczne.

Czynniki biologiczne mające wpływ na pojawienie się depresji poporodowej to między innymi:

  • wahania hormonów płciowych (gwałtowny spadek stężenia stężenie hormonów płciowych, które w czasie ciąży były odpowiedzialne za jej przebieg, co wywołuje chwiejność emocjonalną),
  • przebieg porodu (ciężki poród, stres poporodowy, objawy szoku poporodowego),
  • problemy związane z laktacją, nawał mleczny i dolegliwości z tym związane,
  • przemęczenie i brak snu (bezsenność prowadzi do rozdrażnienia i obniżenia nastroju).
  • wcześniej przebyte depresje.

Według prof. Janusza Heitzmana, prezesa Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, do pojawienia się depresji może się również przyczynić spadek hormonów w organizmie, szczególnie estrogenów i beta endorfin, nazywanych hormonami szczęścia.

Czynniki środowiskowe (społeczne) mające wpływ na pojawienie się depresji poporodowej to między innymi samotne macierzyństwo, kryzysy małżeńskie, stresujące wydarzenia, niestabilna sytuacja życiowa, brak wsparcia, presja społeczna (związana z ocenianiem, kontrolowaniem, pouczaniem).

Istotnym czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu depresji poporodowej jest również presja nierealistycznego, a bardzo rozpowszechnionego w kulturze masowej wizerunku "matki idealnej", która po narodzinach dziecka jest atrakcyjna, pełna energii, doskonale sobie radzi w opiece nad dzieckiem i ma wsparcie swojego partnera - mówi Joanna Fejfer-Szpytko, psychoterapeutka z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Czynniki genetyczne: badania dowodzą, że depresja poporodowa jest uwarunkowana genetycznie, a skłonność do zapadania na tę chorobę może być dziedziczna. Jeśli matka ciężarnej chorowała na depresję poporodową, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że jej córka również na nią zachoruje.

Czynniki psychiczne mające wpływ na pojawienie się depresji poporodowej to: wiek matki, osobowość kobiety czy sposoby radzenia sobie w sytuacji stresującej (macierzyństwo jest rolą, która wiąże się z rewolucją życiową w niemal każdym wymiarze).

Na depresję poporodową najbardziej narażone są perfekcjonistki, pesymistki, kobiety nadwrażliwe i lękowe. Lepiej sobie radzą mamy, które są elastyczne, mają dobrą samoocenę i są otwarte na zmiany. Jak podaje Joanna Krzyżanowska-Zbucka w książce "Problemy emocjonalne kobiet w okresie okołoporodowym" radzeniu sobie ze stresem po porodzie, który jest nieunikniony, pomagają takie umiejętności społeczne jak zdolność do nawiązywania satysfakcjonujących relacji z ludźmi, umiejętność zwracania się po wsparcie i pomoc, sprawna komunikacja z otoczeniem, umiejętność planowania i realizowania celów oraz rozwiązywania problemów.

Innymi istotnymi czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia depresji poporodowej jest przebyty wcześniej epizod depresyjny lub wcześniejsze występowanie depresji poporodowej.

Objawy depresji poporodowej

Depresja poporodowa może się manifestować w różny sposób, a wiele jej objawów można zlekceważyć, ponieważ doskonale wpisują się w charakter połogu. Mowa o bezsenności, braku energii i zmęczeniu, spadku masy ciała, zaburzeniach funkcji poznawczych (słabsza koncentracja, kłopoty z pamięcią) czy obniżeniu popędu seksualnego. Zwykle zrzuca się je na karb burzy hormonalnej, przemęczenia, niedospania bądź adaptacji do nowej życiowej roli.

Aby stwierdzić depresję poporodową, muszą pojawić się jej typowe objawy, takie jak:

  • stany lękowe, przesadne zamartwianie się o stan zdrowia dziecka, którego stan nie budzi żadnych obaw,
  • obniżona samoocena, poczucie bezwartościowości,
  • obniżenie nastroju (płacz bez powodu, rozdrażnienie, przygnębienie),
  • nadmierne lub nieadekwatne poczucie winy, poczucie bezradności i nieradzenia sobie w roli matki (kobieta czuje, że jest złą matką, że nie daje rady),
  • utrata zainteresowań, nieodczuwanie radości,
  • osłabienie więzi z dzieckiem, trudność z nawiązaniem prawidłowej relacji z dzieckiem,
  • myśli obsesyjne dotyczące skrzywdzenia dziecka,
  • nawracające myśli o śmierci, myśli i próby samobójcze.

Depresja poporodowa - leczenie          

Nieleczona depresja może nie tylko przejść w postać przewlekłą, ale i być zwyczajnie niebezpieczna dla zdrowia i życia tak matki, jak i dziecka. To dlatego jeśli jej objawy utrzymują się dłużej niż dwa miesiące, należy udać się do specjalisty. Na co jeszcze zwrócić uwagę? Choć choroba zwykle pojawia się w niedługim czasie po narodzinach dziecka, może zdarzyć się depresja poporodowa po roku.

Jak leczyć depresję poporodową? W cięższych wypadkach wdraża się leki przeciwdepresyjne. Ponieważ jednak ich niewielkie ilości mogą przenikać do mleka matki i organizmu dziecka, lekarz bierze pod uwagę bilans korzyści dla matki i skutków ubocznych dla dziecka. W przypadku lekkich i umiarkowanych stanów depresyjnych zaleca się wyłącznie psychoterapię.

Więcej o:
Copyright © Agora SA