Wiotkość krtani u noworodków i niemowląt to najczęstsza wrodzona wada rozwojowa krtani, narządu układu oddechowego, który jest zlokalizowany między gardłem a tchawicą. Wrodzona wiotkość krtani u noworodka (laryngomalacja) częściej stwierdzana jest u chłopców. Zdarza się, że jest uwarunkowana genetycznie. Choć obserwuje się, że wiotkość krtani występuje rodzinnie, nie ustalono dotychczas, jaki gen jest za to odpowiedzialny.
Wiotkość krtani u noworodków i niemowląt - przyczyny i objawy
Przyczyna wrodzonej wiotkości krtani nie jest jeszcze znana. Uznaje się, odpowiada za nią niedojrzałość elementów chrzęstnych krtani bądź niedojrzałość układu nerwowego i zaburzenia koordynacji nerwowo-mięśniowej, które warunkują prawidłowe oddychanie.
Ponieważ tkanki krtani są osłabione, wiotkie i opadają do środka, nie wytrzymują ciśnienia wywołanego przez oddech, co prowadzi do zaburzeń przepływu powietrza. To dlatego najbardziej charakterystycznym objawem przypadłości jest świszczący dźwięk, pojawiający się przy nabieraniu powietrza (stridor). Dźwięki nasilają się, gdy dziecko płacze, śpi bądź leży, gdy przeżywa silne emocje bądź ma infekcję. Warto nadmienić, że świst czy charczenie nie muszą się pojawiać przy każdym wdechu czy wydechu.
Wiotkość krtani jest zwykle wrodzona, jednak jej objawy mogą się manifestować dopiero po kilku dniach lub tygodniach po porodzie. Wiotkości krtani często towarzyszy refluks żołądkowo-przełykowy (kłopoty z oddychaniem wywołują problemy z przełykaniem), ale i inne wrodzone wady układu oddechowego.
Oprócz charakterystycznego świstu oddechowego, który jest słyszalny na wdechu, objawami wiotkości krtani mogą być:
- chrypka, charczenie, zachrypnięty odgłos płaczu,
- zapadanie się szyi w trakcie oddychania,
- bezdechy w czasie snu.
Wiotkość krtani u noworodków i niemowląt - rozpoznanie
Podejrzenie wrodzonej wiotkości krtani u niemowlęcia wymaga skierowania go na konsultację laryngologiczną. Badaniem, które ja potwierdza jest laryngoskopia, zarówno pośrednia, polegająca na oglądaniu krtani za pomocą lusterka, jak i bezpośrednia (wówczas oglądanie krtani odbywa się na sali operacyjnej, a zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu, za pomocą endoskopu). W badaniu stwierdza się zapadanie nagłośni w czasie wdechu. By potwierdzić diagnozę, a i wykluczyć inne schorzenia, wykonuje się badanie RTG lub fluoroskopię. Zaleca się obserwację i okresowe kontrole laryngologiczne.
W diagnostyce wrodzonej wiotkości krtani bierze się pod uwagę, a i stara wykluczyć, takie choroby, jak porażenie strun głosowych, inne wady wrodzone krtani, zmiany nowotworowe - od torbieli, przez brodawczaki, po nowotwory krtani, a także wady układu krążenia lub układu nerwowego, które mogą być odpowiedzialne za trudności w oddychaniu.
Wiotkość krtani u noworodków i niemowląt - leczenie
Wiotkość krtani u noworodków i niemowląt zwykle nie wymaga interwencji chirurgicznej, ponieważ w większości przypadków mija samoistnie. Najbardziej dokuczliwe objawy najczęściej wyciszają się w ciągu kilku miesięcy, a całkowicie ustępują, gdy dziecko skończy 2 lata. Sytuacja nie jest groźna do momentu, dopóki dziecko prawidłowo przybiera na wadze i dobrze się rozwija, nie ma problemów z oddychaniem.
Ponieważ wrodzona wiotkość krtani u niemowląt często współistnieje z refluksem żołądkowo-przełykowym, zdarza się, że dziecko musi przyjmować leki łagodzące dolegliwości towarzyszące schorzeniu.
W niektórych przypadkach wiotkość krtani wymaga leczenia zabiegowego. Najskuteczniejszą metodą leczenia wiotkości krtani jest tzw. supraglottoplastyka, czyli podcięcie więzadeł nalewkowo-nagłośniowych i usunięcie nadmiaru błony śluzowej. Wykonuje się je w znieczuleniu ogólnym.
Wiotkość krtani nie jest specjalnie uciążliwa, najczęściej nie utrudnia oddychania, jedzenia czy funkcjonowania. Sporadycznie pojawiają się trudności w karmieniu. Jedynie duży wysiłek fizyczny lub infekcja wirusowa mogą wywołać duszności. W skrajnych przypadkach pojawia się sinica, niewydolność oddechowa oraz trudności z karmieniem, które skutkują zahamowaniem rozwoju i wzrostu dziecka.
