Gdy zaboli ucho

Niemal co drugie niemowlę cierpi przynajmniej raz z powodu bólu ucha. Najczęściej choroby uszu zdarzają się zimą i zwykle (choć nie zawsze) są następstwem przeziębienia.

Zapalenie ucha środkowego najczęściej przytrafia się niemowlętom oraz maluchom do końca 2. roku życia, po 7. roku życia zdarza się dużo rzadziej. Choroba może mieć formę ostrą (gdy infekcja trwa krócej niż 3 tygodnie) lub przewlekłą (potrafi ciągnąć się ponad 3 miesiące). Niestety jest to choroba, która nawraca, bywa że kilka razy w roku.

Winna krótka trąbka

Niemowlęta mają krótką, szeroką i poziomo ułożoną trąbkę Eustachiusza, która łączy ucho środkowe z gardłem. To dlatego wszelkie drobnoustroje łatwo przedostają się z nosa i gardła do ucha. Aż w 9 na 10 przypadków początek chorobie dają zakażenia wirusowe, najczęściej zwykłe przeziębienia. Niestety, potem często do akcji wkraczają bakterie (pneumokoki, Haemophilus influenzae), które zaczynają się szybko namnażać wywołując zapalenie i przykre objawy (silny ból, wysoką gorączkę). Płyn, czyli wysięk gromadzący się za błoną bębenkową, wypycha ją powodując bardzo silny ból. Czasem może spowodować to jej przerwanie (mówimy wtedy o perforacji błony bębenkowej) i z ucha zaczyna wyciekać ropna wydzielina. Ma to swoją zaletę, bo wtedy na ogół ucho przestaje boleć. Nie znaczy to jednak, że maluch jest zdrowy, szybka wizyta u lekarza jest konieczna. Zapalenie ucha środkowego może być też powikłaniem chorób zakaźnych, np. płonicy czy ospy wietrznej.

Po czym poznać zapalenie

Maluch na ogół nie potrafi jeszcze pokazać, nie mówiąc o powiedzeniu, że odczuwa w tym miejscu ból. Może pocierać główką o poduszkę, lub przykładać rękę do bolącego ucha. Silny ból ucha, ból głowy, wysoka temperatura (nawet do 40 stopni), ogólnie złe samopoczucie. Czasem dołączają do tego objawy jelitowe - ból brzucha, biegunka, wymioty (pediatrzy między sobą nazywają to zespołem ucho-brzucho). Zwykle dziecko płacze, nie ma ochoty na ssanie mimo głodu, bo połykanie nasila ból ucha. Są jednak niemowlęta, które... przesypiają ból. Taka reakcja - brak rozdrażnienia sygnalizowanego głośnym płaczem i duża senność, przy jednoczesnej lekkiej biegunce może wprowadzić lekarza pierwszego kontaktu w błąd. Warto więc obserwować reakcje malucha, gdy gorączkuje, ząbkuje itp. Świadomość, że niemowlę na wysoki próg bólu jest ważna wskazówką dla pediatry.

Natychmiast do lekarza!

Z niemowlęciem trzeba jak najszybciej pójść do lekarza. Ponieważ często objawy pojawiają się późnym wieczorem, najlepiej pojechać do szpitala na ostry dyżur laryngologiczny.

Chociaż u blisko połowy chorych zapalenie z czasem przechodzi samo, to jednak ze względu na niebezpieczeństwo powikłań i zjadliwość bakterii wywołujących tę chorobę, lekarz bardzo często, poza lekami objawowymi (paracetamol, ibuprofenu) zaleca antybiotyk.

Jak możesz pomóc

Jeśli maluch (szczególnie poniżej 6. miesiąca życia) ma opisane wyżej objawy, podaj mu czopek przeciwbólowy i jak najszybciej zawieź na dyżur laryngologiczny lub wezwij lekarza do domu.

Nie aplikuj na własną rękę żadnych kropli do uszu i nie próbuj ich czyścić! Sprawisz malcowi niepotrzebny ból, niechcący możesz uszkodzić błonę bębenkową. Nie przykładaj żadnych kompresów z kamforą, czy innym środkiem rozgrzewającym (to tylko zaostrzy przebieg choroby).

Zalecony antybiotyk podaj w pełnej dawce, nawet jeśli maluch już po dwóch dniach odzyska dobry humor. Zapalenie ucha, szczególnie niedoleczone, "lubi" nawracać.

Przepisane przez lekarza krople do ucha wkraplaj w oczyszczone ucho (odciągnij małżowinę ku tyłowi, przemyj ją oraz ujście przewodu słuchowego wacikiem zmoczonym w ciepłej przegotowanej wodzie, a następnie posmaruj małżowinę tłustym kremem i połóż dziecko na chorym uchu, tak by wydzielina mogła spływać). Dopiero po chwili przekręć malucha na drugi bok (tak by leżał na zdrowym uchu), ogrzej buteleczkę z kroplami w dłoniach i dopiero wtedy odciągnij małżowinę ku tyłowi i wpuść kilka kropli do przewodu słuchowego, po czym uciśnij kilkakrotnie skrawek ucha znajdujący się przy wejściu do przewodu słuchowego. Dzięki temu lek przemieści się w kierunku błony bębenkowej.

Co zrobi lekarz

Pediatra powinien sam obejrzeć ucho, ale jeśli to niemożliwe najprawdopodobniej skieruje was do laryngologa.

Pediatra lub laryngolog zajrzy do obu uszu (u niemowląt, inaczej niż u kilkulatków, zapalenie częściej bywa obustronne) i na podstawie tego co zobaczy oraz opisu jak się maluch zachowuje, podejmie decyzję czy wystarczy leczenie objawowe czy niezbędne jest podanie antybiotyku.

Wyznaczy też termin wizyty kontrolnej (zwykle już w przychodni). Absolutnie nie wolno jej zlekceważyć - być może konieczne będzie doleczenie dziecka.

Jeśli z ucha wypływa wydzielina, lekarz może założyć dren lub sączek, nie wolno go na własną rękę usuwać! Nawet jeśli wiąże się to z codziennym wożeniem dziecka do laryngologa, dreny może zmieniać tylko lekarz.

Patyczkom wstęp wzbroniony!

Uszu, szczególnie u dzieci, nie wolno czyścić patyczkami higienicznymi. Można nimi wepchnąć woskowinę w głąb przewodu słuchowego, a nawet uszkodzić błonę bębenkową. Grzebanie w uchu może także prowadzić do zwiększonego wydzielania woskowiny i w efekcie do powstania tzw. korka woskowinowego. Aby uniknąć takich problemów najlepiej używać specjalnych preparatów rozpuszczających woskowinę. Można je kupić w aptece bez recepty. Są to np. A-Cerumen , Oroclean , Aurecon drops.

Więcej o:
Copyright © Agora SA