Odra: nadal można się nią zarazić

Najnowsze doniesienia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nie pozostawiają wątpliwości - odra wróciła do Europy. Wśród krajów zagrożonych epidemią jest Polska. Na odrę zachorują niezaszczepione dzieci. Ta poważna choroba zakaźna bywa śmiertelna. Jak rozpoznać odrę, jak leczyć i jakie mogą być powikłania?

Kto najczęściej choruje na różyczkę?

Kto najczęściej choruje na różyczkę?

Odra: kto choruje?

Odra to choroba zakaźna wieku dziecięcego. Najczęściej chorują niemowlęta, w wieku 6-12 miesięcy, czyli przed pierwszą dawką szczepionki MMR. Odra "dopada" również piętnastolatków. Chorują dzieci niezaszczepione, oraz te, które nie dostały dawek przypominających szczepionki. Zachorowania najczęściej pojawiają się w okresie wiosennym. Na 1000 chorych dzieci umiera średnio jedno lub dwoje. Osoby nieodporne na odrę, mogą zakazić się chorobą podczas wyjazdu za granicę np. do Niemiec, gdzie liczne przypadki zachorowań na odrę odnotowuje się wśród emigrantów z Bałkanów, którzy nie byli szczepieni.

Odra: jak często występuje z Polsce?

Według raportu WHO w styczniu 2017 roku w Europie na odrę zachorowało 559 osób. Najwięcej zachorowań odnotowano we Włoszech, Rumunii, Francji, Niemczech, Polsce, Szwajcarii i na Ukrainie. W 2005 r. zanotowano u nas tylko 13 przypadków odry. W czasie wzrostu zachorowań w 2009 r. zanotowano 114 przypadków, a już w 2010 r. - 13 przypadków zachorowań na odrę, w 2011 r. - 39 chorych na odrę, w 2012 r. i 2013 r. odpowiednio, 70 i 88 przypadków zachorowań. W 2014 r. na odrę zachorowało w Polsce 110 osób (dane pochodzą ze strony internetowej Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego). A lutego 2016 do stycznia 2017 roku odnotowano u nas 140 zachorowań (w/g WHO).

Odra: co ją wywołuje?

To ostra, wirusowa choroba zakaźna, wywołują ją RNA-wirusy.

Odra: jak można się zarazić?

Odra jest przenoszona drogą powietrzno-kropelkową, to choroba charakteryzująca się wysoką zakażalnością. Jeśli dziecko nie zostało zaszczepione, wówczas istnieje duże prawdopodobieństwo, że odrę przechoruje. Odrą można zarazić się przez bezpośredni kontakt z chorym. W medycynie szacuje się, że jeden chory może zarazić nawet kilkanaście osób.

Odra: jak długo się wylęga?

Czas, od momentu zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów odry, wynosi 9-14 dni.

Odra: kiedy chory zaraża?

Zakaźność odry jest bardzo duża. Chory na odrę jest zakaźny dla otoczenia 3-5 dni przed pojawieniem się wysypki i przez pierwsze 3 dni po jej wystąpieniu.

Odra: jakie są objawy?

Odra rozpoczyna się od niespecyficznych objawów wśród których dominuje wysoka gorączka, katar, suchy, bardzo charakterystyczny dla odry męczący kaszel. Lekarze pediatrzy mawiają "nie ma odry bez kaszlu". Charakterystyczne dla odry jest zapalenie spojówek ze światłowstrętem oraz zapalenie gardła. Twarz chorego na odrę dziecka wygląda jak po długotrwałym płaczu. W trzecim dniu choroby na śluzówce policzków widoczne są białe plamki (jak ziarenka piasku) z czerwoną obwódką, tzw. plamki Koplika.

Po około 3-4 dniach objawów zwiastujących pojawia się charakterystyczna dla odry wysypka. Początkowo za uszami, na twarzy i szyi, stopniowo zajmująca w dół pozostałe części ciała. Wysypka jest dość charakterystyczna, grubo plamista, zlewająca się. Ustępuje w takiej kolejności w jakiej się pojawiła tj. od góry do dołu, pozostawiając po sobie brunatne przebarwienia i złuszczanie naskórka. Objawy całkowicie zanikają po 2 tygodniach. U bardzo małych dzieci może wystąpić dodatkowo ból brzucha i biegunka.

Po 4-5 dniach od wystąpienie wysypki gorączka spada i dziecko bardzo pomału wraca do zdrowia. Katar i kaszel będzie się jednak nadal utrzymywał. Dzieci ze słabą odpornością ciężej przechodzą odrę. Mogą pojawić się drgawki i wysypka krwotoczna.

Odra: czy należy iść do lekarza?

Jak każda inna choroba przebiegająca z wysypką, odra wymaga konsultacji lekarskiej w celu ustalenia odpowiedniego rozpoznania i leczenia ewentualnych powikłań.

Odra: jak rozpoznaje się chorobę?

Odrę rozpoznaje się na podstawie obrazu klinicznego, badań serologicznych i wirusologicznych.

Odra: jak leczyć?

Odrę leczy się objawowo, nie ma przeciwwirusowych leków skutecznych w przypadku chorych na odrę. Najważniejsze jest prawidłowe nawadnianie. Jeśli lekarz zaleci należy podać dziecku leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwkaszlowe. Chore dziecko powinno leżeć w łóżku. Ważne jest aby światło w pokoju nie było jaskrawe, chore na odrę dzieci mają światłowstręt. Pokój chorego maluszka należy często wietrzyć.

Odra : jakie są powikłania?

Powikłaniami odry może być: zapalenie płuc, oskrzeli, krtani, ucha środkowego oraz biegunka. Najpoważniejsze jednak powikłania to te neurologiczne czyli zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (około 1 na 1000 zachorowań). Bardzo poważnym w skutkach, odległym powikłaniem odry jest podostre stwardniające zapalenie mózgu (LESS - łac. leukoencephalitis subacuta scleroticans), które występuje kilka, do kilkunastu lat po zachorowaniu i jest nieuleczalne. Podostre stwardniające zapalenie mózgu częściej zdarza się u dzieci, które przebyły odrę przed ukończeniem drugiego roku życia. Charakterystyczne dla tego powikłania jest bardzo wysokie stężenie przeciwciał przeciw wirusowi. Skutki LESS to zaburzenie mowy, upośledzenie psychiczne, postępujące niedowłady, które w krótkim czasie doprowadzają do stanu odmóżdżeniowego. W przypadku podostrego stwardniającego zapalenia mózgu medycyna jest bezsilna, a rokowanie złe.Leczenie powikłań odry prowadzi się zawsze w szpitalu. Lekarze zastosują leczenie antybiotykami, preparatami steroidowymi, przeciwdrgawkowymi.

Odra: bardzo niebezpieczna dla dorosłych

Im chory starszy, tym groźniejszy przebieg choroby. Odra, w przypadku chorych na serce osób dorosłych, może być śmiertelna. W przypadku 15 proc. chorych dochodzi do zapalenie mózgu, u co czwartego chorego na odrę dorosłego wystąpią trwałe uszkodzenia neurologiczne.

Odra: jak zapobiec chorobie?

Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce, w polskim kalendarzu szczepień obowiązuje w 13-14 m.ż. oraz w 10 r.ż. Wśród dzieci do 12 roku życia w Polsce zaszczepionych jest 95 proc., co jest jednym z najlepszych wyników na świecie. Odra należy do bardzo zakaźnych chorób, więc w jej przypadku zaszczepionych powinno być ok. 92-94 proc. populacji, aby nie wybuchły tzw. miniepidemie.

Odra: bądźmy realistami, nadal można zachorować

Szacowano, że dzięki obowiązkowym szczepieniom, uda się całkowicie wyeliminować odrę w Europie w najbliższych latach. Dziś wiadomo, że to niemożliwe. Wraz z coraz popularniejszym ruchem antyszczepieniowym w krajach rozwiniętych, odra w ostatnich latach, coraz częściej o sobie przypomina. Od 2013 odnotowuje się wzrost zachorowań na odrę w Stanach Zjednoczinych i Europie. W Polsce rośnie liczba niezaszczepionych na odrę dzieci. Według danych z Zakładu Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny w 2013 roku ponad 7 tysięcy dzieci nie otrzymało szczepień obowiązkowych. Odra to bardzo zaraźliwa choroba wieku dziecięcego, szerzy się w grupach, gdzie znajdują się osoby niezaszczepione lub te, które utraciły odporność. Miniepidemie odry wybuchają w krajach w których poziom wyszczepienia ludności spada poniżej 90 proc. Według WHO odra pozostaje jedną z głównych przyczyn śmierci małych dzieci na świecie. W 2013 roku zmarło na nią 145 700 osób - w większości dzieci poniżej 5. roku życia.

Odra party to przestępstwo

Przeciwnicy szczepień, uważają, że lepiej uodpornić się w sposób naturalny, czyli przez zarażenie. W przypadku odry, "zwolennicy chorób" zakładają, że małe dzieci odrę przechodzą łagodnie. Amerykańskie mamy umieszczają w internecie ogłoszenia o "odra party" czyli spotkaniu dzieci zdrowych z chorym, aby te zdrowe zaraziły się i przeszły chorobę w wieku dziecięcym, gdyż odra w przypadku osoby dorosłej jest niebezpieczna. Świadome zarażanie chorobą, nie tylko dzieci, ale kogokolwiek, jest przestępstwem.

Zobacz wideo
Więcej o:
Copyright © Agora SA