Czosnek i czosnek niedźwiedzi - walory lecznicze i kulinarne

Czosnek jest niezwykły. Działa jak antybiotyk, wspomaga funkcjonowanie wielu układów, wspiera układ odpornościowy, pomaga radzić sobie z infekcjami. Choć jego zapach i smak budzi mieszane uczucia, walorów leczniczych nie sposób nie docenić. Jakie właściwości ma czosnek? Jak i kiedy go jeść, by sobie pomóc, a nie szkodzić? Czym różni się od niego czosnek niedźwiedzi?

Czosnek - właściwości

Czosnek pospolity, czosnek zwyczajny to bylina z rodziny amarylkowatych. Jest warzywem, przyprawą i rośliną leczniczą. Pochodzi z Azji Środkowej.
Świeże ząbki czosnku zawierają sporo wody, węglowodanów i białka, a także: witaminy (głównie C i witaminy z grup B, zwłaszcza witaminy B1), składniki mineralne (potas, żelazo, magnez, fosfor, siarka), a także olejek lotny (zwany olejkiem czosnkowym) z alliiną i enzymem allinazą, kwas pirogronowy, salicynę, fitosterole, kwas spirogenowy, amoniak.

Zobacz wideo

Czosnek stosowany jest głównie jako przyprawa oraz roślina lecznicza. Dla zdrowia najlepiej spożywać go na surowo, ponieważ podczas gotowania traci on swoje zdrowotne właściwości. Dla smaku czosnek warto poddać obróbce termicznej. Dzięki temu wrażenia zmysłowe, jakich dostarcza roślina, są bardziej przyjemne w odbiorze.

Czosnek - roślina lecznicza

Czosnek pospolity jest rośliną leczniczą stosowaną od wieków. Dziś wiemy, że nasi przodkowie się nie mylili - badania kliniczne potwierdzają wiele ich przypuszczeń na temat prozdrowotnych i leczniczych walorów czosnku. Surowcem zielarskim jest cebula czosnku, zaś główną substancją aktywną jest alliina. Czosnek między innymi:

  • działa jak łagodny antybiotyk - ma właściwości przeciwbakteryjne. Najbardziej wrażliwe na olejek czosnkowy są niektóre szczepy bakterii beztlenowych, paciorkowce Streptococcus, gronkowce Staphylococcus, mikobakterie wywołujące gruźlicę i bakterie okrężnicy,
  • ma działanie antygrzybicze i przeciwrobacze,
  • zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, chroni przed zgagą,
  • zwalcza infekcje dróg moczowych,
  • działa żółciopędnie, jest przeciwutleniaczem chroniącym wątrobę,
  • ma działanie przeciwskurczowe, łagodzi ból w czasie miesiączki,
  • pomaga w infekcjach dróg oddechowych, działa napotnie, obniża gorączkę,
  • hamuje rozwój wirusów grypy,
  • reguluje florę bakteryjną,
  • redukuje zapalenia,
  • obniża ciśnienie krwi,
  • obniża poziom cholesterolu we krwi,
  • sprzyja lepszemu ukrwieniu naczyń wieńcowych,
  • ma działanie przeciwnowotworowe.

Czosnek można zażywać na wiele sposobów - pić go z mlekiem, dodawać do codziennych potraw, sięgać po preparaty z czosnku (tabletki i krople zawierające substancje czynne z czosnku). Na dolegliwości zewnętrzne stosować można kompresy z miazgi ze świeżych ząbków. Chcąc odczuć działanie czosnku, należy spożywać codziennie jeden ząbek byliny.

Czosnek w kuchni

Czosnek jest nie tylko zdrowy, ale i chętnie wykorzystywany w kuchni. Choć zapach i smak surowego czosnku budzi mieszane uczucia, dodany do dań gotowanych, pieczonych czy grillowanych wzbogaca ich smak. Stosuje się świeże ząbki, marynowane i sproszkowane, sól czosnkową, aromatyzowaną czosnkiem oliwę czy ekstrakt. Czosnek wchodzi w skład mieszanek przyprawowych. Świetnie współgra z mięsem, zupami i daniami jednogarnkowymi czy zapiekankami, warzywami, sałatkami i ziemniakami. Jest obecny i ważny w wielu kuchniach świata.

Czosnek - przeciwwskazania

Choć czosnek jest zdrowy, nie każdy powinien go włączać do diety. Należy też uważać na jego ilości. Kto powinien go unikać? Czosnku nie mogą jeść dzieci poniżej 10. miesiąca życia, chorzy na zaawansowane zapalenie nerek, cierpiący na ostre zapalenie żołądka i jelit. Czosnek może również wpływać na niemowlęta, które są karmione mlekiem mamy, ponieważ działa drażniąco na układ pokarmowy, który u maluchów jest bardzo wrażliwy. Czosnek wpływa na skuteczność działanie niektórych leków. Warto o tym porozmawiać z lekarzem.

Należy również pamiętać, że czosnek w dużych dawkach jest niebezpieczny. W nadmiernych ilościach, w skrajnych przypadkach, może prowadzić do uszkodzenia wątroby i nerek. Poza tym zdarza się alergia na czosnek, manifestująca się najczęściej wypryskiem kontaktowym alergicznym.

Czosnek niedźwiedzi - czym się różni od czosnku pospolitego?

Czosnek niedźwiedzi również należy do rodziny amarylkowatych. Rośnie dziko w wilgotnych lasach liściastych na terenie Europy, na wschodzie po Ural i Kaukaz. Od dawna jest wykorzystywany jako roślina jadalna, lecznicza i ozdobna.

Czosnek niedźwiedzi ma delikatniejszy czosnkowy aromat i jest łatwiej trawiony przez organizm. Posiada właściwości lecznicze zbliżone do swojego kuzyna czosnku pospolitego, choć badania na ten temat są jeszcze stosunkowo nieliczne. Jadalne są wszystkie jego części. W lecznictwie stosuje się liście i zioło czosnku niedźwiedziego oraz bulwy.

Czosnek niedźwiedzi jest bardzo ładny. Ma atrakcyjne ulistnienie i kwiaty, a także wyjątkowe walory smakowe. To dlatego jest uprawiany również jako roślina ozdobna, głównie na rabatach. Zarówno czosnek zwykły, jak i czosnek niedźwiedzi, są zdrowe i korzystnie wpływają na organizm, jednak to czosnek niedźwiedzi zawiera więcej pożądanych związków.

Więcej o:
Copyright © Agora SA