Tymianek (znany też jako macierzanka, tymianek właściwy, tymian) jest aromatyczną rośliną o charakterystyczny smaku i zapachu. Pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego. Jest uprawiany w wielu regionach świata, rośnie dziko w Maroku, Grecji, Turcji, Włoszech i Hiszpanii. W Polsce kwitnie od czerwca do lipca. Tymianek osiąga około 30 cm wysokości, ma drobne liście i fioletowe kwiaty, zdobiące szczyty pędów. Surowcem wykorzystywanym w medycynie naturalnej i kosmetyce jest łodyga, liście oraz kwiaty tymianku, zbierane dwa razy w ciągu roku, w czerwcu i sierpniu.
Roślina znana jest od wieków. Egipcjanie stosowali ją do kadzideł i mumifikacji zwłok, a także konserwacji jedzenia. Jego bakteriobójcze właściwości były znane na 3000 lat p.n.e. Dziś tymianek, ze względu na silny i niepowtarzalny smak oraz aromat jest szeroko stosowany w kuchni.
Za walory zmysłowe (smakowe i węchowe) tymianku odpowiadają fenole: tymol i karwakrol. Stąd roślina znajduje zastosowanie w kuchni. Można sięgać zarówno po świeży, jak i suszony tymianek. Zioło podkreśla smak wielu potraw, doskonale komponuje się z mięsem i rybami. Z tymianku robi się również napary i inhalacje lecznicze, syropy i pastylki na ból gardła czy kaszel oraz kosmetyki i pasty do zębów, a także olejki. Olejek tymiankowy nie powinien być stosowany wewnętrznie, ponieważ uważany jest za toksyczny.
Tymianek to nie tylko aromatyczna przyprawa, ale i roślina lecznicza. Zawiera witaminy i minerały. To: witamina A, witamina B2 i B6, niacyna, kwas foliowy, witamina C, potas, wapń, fosfor, magnez i żelazo. To również źródło flawonoidów - przeciwutleniaczy, które pomagają oczyszczać organizm z toksyn i wolnych rodników.
Ponieważ tymianek ma działanie bakteriobójcze i grzybobójcze, przeciwzapalne i przeciwutleniające oraz wykrztuśne, wspomaga pracę układu oddechowego i układu pokarmowego. Badania naukowe dowiodły, że olejki eteryczne zawarte w tymianku mogą działać silniej niż antybiotyki.
Po tymianek sięga się:
Aby przygotować napar z tymianku wystarczy zalać wrzątkiem łyżkę suszonego ziela, przykryć i odstawić na kilka minut. Napar może być stosowany zarówno wewnętrznie, jako herbata, jak i zewnętrznie, jako płukanka do przemywania skóry lub włosów oraz płukania gardła i jamy ustnej przy problemach z dziąsłami.
Tymianek, ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, odkażające i oczyszczające, znalazł zastosowanie w kosmetyce. Sprawdza się szczególnie w pielęgnacji cery wymagającej, tłustej i trądzikowej. Ale to nie wszystko. Zioło pomaga walczyć z łupieżem i przetłuszczaniem się włosów, jest też składnikiem ziołowych past do zębów (zabija bakterie, regeneruje dziąsła, leczy inne mikrouszkodzenia w jamie ustnej).
Stosując tymianek należy wiedzieć, że jego nadmiar szkodzi. Zawarty w nim tymol, spożyty w większej ilości, jest trujący. Duże dawki wyciągów z ziela tymianku wywołują nudności, wymioty, zapalenie żołądka, problemy z oddychaniem, białkomocz. Tymol może doprowadzić do uszkodzenia wątroby, nerek, serca i ośrodkowego układu nerwowego, a nawet śmierci. Najbardziej niebezpieczne jest przedawkowanie olejku tymiankowego.
Należy uważać na tymianek w ciąży. Spożywanie go w dużych ilościach bądź stosowanie oleju tymiankowego może mieć negatywny wpływ na rozwój płodu, ponieważ wywołuje skurcze macicy. Tymianek powinny stosować ostrożnie również mamy karmiące piersią. A co z dziećmi? Stosując tymianek u dziecka (najczęściej w postaci syropu), należy pamiętać, że młody organizm silniej reaguje na zioła niż organizm dorosłego. Można go używać, ale warto pamiętać, że tymianek spożyty w nadmiarze jest toksyczny.