Wegetariańska dieta dziecka

Czy można zdrowo wychować dziecko na diecie bezmięsnej? Część ekspertów twierdzi, że tak. Co więcej, przekonują, że bogata w warzywa i owoce dieta wegetariańska sprzyja zdrowiu w późniejszych latach.

Niemożliwe! Jak to tak, bez mięsa? A żelazo? A białko? Gdy przyznaję, że moje dziecko nie je mięsa, rodzina i znajomi zasypują mnie pytaniami. I zasiewają wątpliwości: czy na pewno dieta wegetariańska nie odbije się negatywnie na zdrowiu mojej córki? Na szczęście wyniki wielu badań naukowych mnie uspokajają. Według prestiżowej American Dietetic Association dobrze zaplanowana dieta wegetariańska jest odpowiednia we wszystkich stadiach życia, włącznie z okresem ciąży, niemowlęctwa, dzieciństwa i dorastania. Zgadza się z tą opinią również brytyjski NHS (odpowiednik polskiego NFZ) i Canadian Paediatric Society.

W Polsce wegetarian jest około 400 tys. (wg badań OBOP). Szacuje się, że wśród polskich maluchów jest ich 3 proc.

- W Polsce panuje przekonanie, że mięso jest niezastąpione w diecie rozwijającego się organizmu - tłumaczy Małgorzata Desmond, specjalista medycyny żywienia z Centrum Medycznego Gamma.

Tymczasem badania wykazują, że mali jarosze rosną co najmniej tak dobrze, jak ich rówieśnicy na tradycyjnych dietach. Kiedy naukowcy z Loma Linda University w Kalifornii przeanalizowali wzrost 1765 dzieci i młodzieży, okazało się że chłopcy na diecie bezmięsnej byli średnio o 2,5 cm wyżsi od jedzących mięso, a dziewczynki o 2 cm wyższe od rówieśniczek. Podobne rezultaty przyniosły badania dzieci w Anglii i Belgii. Te ostatnie, opublikowane w 1999 roku w piśmie "American Journal of Clinical Nutrition", dowiodły iż mali jarosze są równie sprawni fizycznie jak reszta dzieci i tak samo szybko dojrzewają.

Dobrze zbilansowana dieta

Wyzwaniem osób na diecie wegetariańskiej, a zwłaszcza rodziców chcących w ten sposób karmimć dziecko, jest odpowiednie zbilansowanie diety. Na co trzeba zwrócić szczególną uwagę?

Białko

Najlepiej zastąpić białko zwierzęce, wprowadzając do diety malucha jak najwcześniej rośliny strączkowe: groch już nawet od piątego miesiąca, od dziewiątego soczewicę. Warzywne gulasze z ich dodatkiem, kotleciki, placuszki i pasty powinny maluchom smakować. Laktoowowegetarianie mogą również czerpać z zasobów białka zawartego w nabiale, w tym także w jajkach. Hanna Stolińska, dietetyk z Instytutu Żywności i Żywienia, ostrzega jednak, by rodzice dzieci na diecie laktoowowegetariańskiej nie "przebiałczali" nadmiarem nabiału swoich pociech, gdyż obciąża to nerki i wątrobę oraz zwiększa ryzyko utraty masy kostnej, która u dzieci dopiero się kształtuje.

Żelazo

Żelazo pochodzące z jajek i produktów roślinnych (tzw. niehemowe) jest gorzej przyswajalne niż to z mięsa. Aby zatem pokryć zapotrzebowanie na żelazo, osoby na diecie wegetariańskiej muszą spożywać więcej produktów bogatych w ten pierwiastek. Eksperci zalecają, by zapotrzebowanie organizmu na żelazo przemnożyć przez 1,5 lub 1,8 - zaczynając od pierwszych urodzin dziecka. Czyli zamiast 7 mg żelaza, które powinien dziennie dostawać maluch w wieku od 1 do 3 lat jadający mięso czy ryby, serwować potrawy zawierające w sumie 10,5-12,6 mg żelaza niehemowego. Dzieciom karmionym mlekiem modyfikowanym warto podawać mieszanki, które zawierają więcej żelaza - niektóre mieszanki mają nawet 1,4 mg żelaza na 100 ml. Dobrymi źródłami żelaza dla wegetarian są rośliny strączkowe, szpinak, brokuły, suszone owoce (zwłaszcza morele i śliwki), żółtka jajek. Aby zaś żelazo niehemowe wchłaniało się lepiej, warto je podawać razem z potrawami bogatymi w witaminę C, np. sokiem pomarańczowym, truskawkami, czerwoną papryką.

Badania (przeprowadzone w 2002 roku w Szwecji, a w ubiegłym roku w Japonii) wykazały, że dzieci na dietach wegetariańskich nie cierpią na anemię częściej niż ich rówieśnicy jadający mięso. Zaleca się jednak, by raz na rok sprawdzić u dziecka poziom hemoglobiny (pomoże ocenić, czy nie ma niedokrwistości) i homocysteiny (pomoże ocenić, czy nie ma niedoboru witaminy B12).

Witamina B12

To jedyna witamina, która nie występuje w produktach roślinnych. Laktoowowegetarianie mogą zapewnić sobie wystarczającą ilość witaminy B12 dzięki spożyciu jajek i nabiału, weganie muszą suplementować ją sztucznie. Nadmiar tej witaminy nie jest wydalany z organizmu, ale się w nim odkłada i dlatego nie musi być ona dostarczana codziennie. Wystarczy, by dziecko dostało odpowiednią ilość witaminy B12 w ciągu tygodnia (6,3 mcg dla dzieci w wieku 1-3 lat; 8,4 mcg dla tych w wieku 4-8 lat).

Cynk

Fasola, cieciorka, jogurt, sery, migdały, soja - to dobre źródła cynku , kolejnego minerału, na który rodzice dzieci wegetarian powinni zwrócić większą uwagę. Dzieciom do 6. miesiąca życia wystarcza w zupełności ta ilość cynku, którą dostają z mlekiem matki lub w mleku sztucznym. Później należy zadbać, by dostawały go w innych pokarmach. Niedobory cynku występują niezmiernie rzadko.

Kwasy tłuszczowe Omega-3

Aby nie brakło ich w wegetariańskiej diecie dziecka, należy ją wzbogacić na przykład o oleje roślinne (takie jak olej lniany czy rzepakowy) oraz o tofu, produkty sojowe i orzechy.

Bilans zysków

Czy nie prościej byłoby dać dziecku kawałek mięsa i nie martwić się prawidłowym bilansowaniem diety?

- To złudzenie - twierdzi dr Hanna Stolińska, dietetyk z Instytutu Żywności i Żywienia. - Stosując tradycyjną dietę, również musimy myśleć o tym, by była jak najbardziej różnorodna.

Plusów wegetarianizmu jest sporo. Chęć przyjrzenia się diecie dziecka to już krok ku zdrowszemu odżywianiu, to okazja, by uzmysłowić sobie, że nie należy jeść wszystkiego, co jadalne, że warto się zastanowić nad kompozycją diety. Jak piszą autorzy badania opublikowanego w 2006 roku w piśmie "Journal of Pediatric Health Care", dzieci na dietach roślinnych mają często zaszczepione zdrowe nawyki żywieniowe na całe życie.

Inne badania wykazują, że mali wegetarianie jadają np. mniej słodyczy niż reszta dzieci, za to więcej warzyw i owoców. Opublikowane w tym roku badania (np. w pismach "Current Diabetes Reports", "Diabetologia" i "JAMA") wykazały, że jedzenie wszelkich rodzajów mięs (w tym drobiu) zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2. Kolejne szeroko zakrojone badanie opublikowane w ubiegłym roku przez badaczy z Harvardu dowodzi, że spożywanie czerwonego mięsa znacznie podnosi ryzyko raka i chorób serca. Wegetarianie są od tego czynnika ryzyka wolni.

Różne typy wegetarianizmu

Wegetarianizm ma wiele odmian.

Najmniej restrykcyjny jest semiwegetarianizm dopuszczający okazjonalne jedzenie białego mięsa i ryb.

Pescetarianie wykluczają z diety czerwone mięso oraz drób, jedzą natomiast ryby, owoce morza, nabiał i jajka.

Laktoowowegetarianie dopuszczają spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak nabiał i jajka.

Bardziej rygorystyczną odmianą wegetarianizmu jest weganizm, czyli dieta wykluczająca wszelkie produkty wytwarzane przez zwierzęta (mleko, jajka, miód).

Najbardziej radykalne odmiany to witarianizm, dopuszczający jedynie spożywanie surowych produktów, i frutarianizm. Zwolennicy tego nurtu jedzą tylko te warzywa i owoce, których nie wyrywa się z korzeniami.

Więcej o:
Copyright © Agora SA