Doula jest asystentką kobiety w czasie ciąży, w trakcie porodu i po porodzie (z greckiego - kobieta "która służy", "służąca"). Z definicji to wykształcona i doświadczona również w swoim macierzyństwie kobieta, która wspiera fizycznie, informacyjnie oraz emocjonalnie kobietę rodzącą (oraz jej rodzinę).
W Polsce korzystanie z pomocy douli nie jest powszechne, nie ma długiej tradycji. Inaczej jest w USA i krajach Europy Zachodniej, gdzie doule działają od wielu lat. Pojęcie doula pojawiło się pod koniec lat 60. XX wieku w książce antropolożki Dany Raphael. W 1992 r. amerykańscy lekarze i badacze, John Kennel i Marshall Klaus wraz z Phyllis Klaus, Penny Simkin i Annie Kennedy powołali do życia stowarzyszenie DONA (Doulas of North America), które miało na celu promowanie wsparcia okołoporodowego oraz szkolenie doul. Historia działania doul w Polsce rozpoczyna się w 2009 r. Wsparciem dla idei była Fundacja Rodzić po Ludzku, która zorganizowała szkolenie dla doul. W 2011 r. przeszkolone doule założyły Stowarzyszenie DOULA w Polsce.
Rolą douli jest towarzyszenie kobiecie w czasie ciąży, przygotowanie jej do porodu, do macierzyństwa i wejścia w rolę mamy. Tym samym zapewnia ciągłość opieki i stwarza rodzącej poczucie bezpieczeństwa. Do zadań douli należy:
Zakres obowiązków douli reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, które weszło w życie 1 stycznia 2015 r.
Objawy porodu mogą się od siebie różnić. Na co zwracać uwagę?
Doula nie może zastąpić położnej, ponieważ zwykle nie ma wykształcenia medycznego. Rolą douli nie jest jednak wchodzenie w kompetencje ani powielanie zadań położnej czy lekarza. Jej wsparcie podczas porodu ma wymiar emocjonalny, duchowy, informacyjny. Jej obecność może wspierać naturalne procesy porodowe, jak również pozytywnie wpływać na poczucie kontroli i kompetencji u kobiety, jej samopoczucie i poczucie bezpieczeństwa. To przekłada się nie tylko na atmosferę i stan psychiczny rodzącej, ale także tempo oraz postępy porodu.
Rodząca lepiej znosi ból porodowy, czuje się pewniej, bezpieczniej i bardziej komfortowo. Kobiety, które otrzymują wsparcie douli mają większe szanse na fizjologiczny poród, bez konieczności cięcia cesarskiego czy użycia kleszczy. Rzadziej korzystają ze znieczulania lekami, częściej są zadowolone. Poród z doulą zmniejsza ryzyko pojawienia się problemów podczas karmienia piersią po porodzie, niepewności związanej z opieką nad noworodkiem, a także ryzyko depresji poporodowej.
Kto może zostać doulą? Kobieta, która chce wspierać kobiety rodzące i nie ma traumy własnego porodu. Kobieta, która posiadła bądź jest gotowa posiąść wiedzę z zakresu przebiegu porodu, umiejętności stosowania naturalnych technik łagodzących ból porodowy, zachowania kobiety rodzącej w trakcie samego porodu. Doula musi być osobą empatyczną, silną, entuzjastyczną, odpowiedzialną i dyspozycyjną, panującą nad emocjami.
Pierwszym krokiem ku byciu doulą jest szkolenie podstawowe. Aby je odbyć, warto odwiedzić Stowarzyszenie DOULA w Polsce. Kolejnym etapem jest proces certyfikacyjny, czyli staż pod okiem doświadczonej douli mentorki.