Co to jest ciąża pozamaciczna?
Ciąża pozamaciczna, inaczej ciąża ektopowa (łac. graviditas extrauterina), to ciąża, w której zapłodnione jajo płodowe ulega implantacji poza błoną śluzową jamy macicy. Tym samym ciąża pozamaciczna jest efektem nieprawidłowego umiejscowienia zapłodnionej komórki jajowej.
W prawidłowej ciąży zapłodniona komórka jajowa poprzez jajowód trafia do jamy macicy, gdzie się zagnieżdża. W przypadku ciąży pozamacicznej zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się zanim dotrze do jamy macicy. Najczęściej jest to jajowód, rzadziej jajnik, otrzewna bądź szyjka macicy. Z uwagi na lokalizację wyróżnia się: ciążę jajowodową, jajnikową, brzuszną i inne. Najczęstszą postacią ciąży pozamacicznej jest ciąża jajowodowa - stanowi 97 proc. przypadków. Jej przyczyną jest zwężenie jajowodu.
Istnieją dwie postacie ciąży pozamacicznej: ostra i przewlekła. Postać ostra (pełnoobjawowa) jest skutkiem krwawienia do jamy otrzewnej z pękniętego jajowodu, zaś postać przewlekła (skąpoobjawowa) jest typowa dla wczesnej ciąży pozamacicznej lub ciąży obumarłej.
Ciąża pozamaciczna - przyczyny
Do czynników ryzyka ciąży pozamacicznej zalicza się:
- przebytą ciążę ektopową. Ryzyko, że kolejna ciąża znów będzie ciążą pozamaciczną wynosi około 10 proc.,
- przebyte operacje w obrębie miednicy mniejszej i w obrębie jajowodów,
- poronienia samoistne i indukowane,
- wiek powyżej 35. roku życia,
- przebyte zapalenie narządów miednicy mniejszej, zwłaszcza infekcje Chlamydia trachomatis,
- palenie tytoniu,
- niepłodność w wywiadzie,
- techniki wspomaganego rozrodu,
- nieskuteczność antykoncepcji, która była oparta na progestagenach lub wkładce wewnątrzmacicznej.
Krwawienia w ciąży mogą występować nawet do trzeciego miesiąca - mówi ginekolog-położnik, dr Grzegorz Południewski. Kiedy grożą poronieniem?
Ciąża pozamaciczna - objawy
Spektrum objawów ciąży ektopowej zależy od czasu jej trwania. W początkowym okresie ciąża pozamaciczna nie daje żadnych objawów. Na późniejszym etapie, najczęściej po kilku tygodniach, zwykle w drugim. miesiącu od zatrzymania miesiączki, w większości przypadków jej symptomami jest tępy lub kłujący jednostronny ból w dole brzucha (lewy lub prawy jajowód) oraz krwawienie z dróg rodnych. W zaawansowanej fazie ciąży pozamacicznej, jeśli doszło do krwawienia wewnętrznego, mogą pojawić się bóle barków. To konsekwencja podrażnienia przepony przez krew z pękniętego jajowodu.
Innymi objawami są:
- parcie na odbytnicę i mocz,
- powiększenie macicy oraz bolesny guz przydatków.
- objawy ogólne: bladość powłok skórnych, poty, tachykardia, zawroty głowy, omdlenia, podwyższona temperatura ciała.
Ciąża pozamaciczna - leczenie
Wczesne wykrycie ciąży pozamacicznej jest utrudnione ze względu na brak występowania typowych objawów. Przebieg ciąży do mniej więcej drugiego miesiąca jest prawidłowy, kobieta doświadcza wówczas typowych dolegliwości ciążowych.
Podstawową metodą diagnostyczną w przypadku ciąży ektopowej jest połączenie ultrasonografii przezpochwowej (lekarz powinien zauważyć brak pęcherzyka ciążowego w macicy) oraz seryjnych oznaczeń stężeń podjednostki β ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (hCG). Wolniejsze tempo jej wzrostu jest przesłanką ku diagnozie ciąży ektopowej. A co z kwestią "ciąża pozamaciczna a test"? Każdą ciążę, zarówno tę, która wykrył test ciążowy, jak i taką, która jest wyłącznie podejrzeniem (wiadomo, że domowe testy ciążowe czasem zawodzą), trzeba potwierdzić u lekarza.
Leczenie ciąży pozamacicznej zależy od jej charakteru oraz tygodnia, w którym została wykryta. Niestety nie da się jej uratować. Nie każda ciąża pozamaciczna wymaga interwencji medycznej - szacuje się, że nawet 82 proc. ciąż pozamacicznych ulega samoistnej resorpcji. To dlatego w przypadku ciąży ektopowej obowiązują różne metody leczenia. Obejmują one postępowanie wyczekujące, leczenie farmakologiczne oraz leczenie operacyjne (laparotomię lub laparoskopię). Zarodek, który źle się umiejscowił należy usunąć.
Potwierdzona ciąża pozamaciczna wymaga natychmiastowego leczenia. Strategia działania, jaką wybierze lekarz, jest zależna od wielu czynników. Ważny jest zarówno stan kliniczny kobiety, jak i badania, takie jak wynik badania USG, stężenie β-hCG. Bierze się również pod uwagę plany rozrodcze kobiety. Leczenie ciąży pozamacicznej ma na celu ograniczenie ewentualnych powikłań, jak i zachowanie płodności.
