Co to jest gestoza?
Gestoza, która bywa również nazywana zatruciem ciążowym, obejmuje zespół objawów, takich jak nadciśnienie oraz białkomocz. Szacuje się, że gestoza dotyka 5-10 procent kobiet w ciąży.
Wyróżnia się dwa główne rodzaje nadciśnienia w ciąży: nadciśnienie o charakterze przewlekłym oraz nadciśnienie ciążowe. Nadciśnienie przewlekłe rozwija się przed ciążą. Nadciśnienie ciążowe pojawia się w trakcie ciąży i ustępuje po urodzeniu dziecka.
Najpoważniejszymi powikłaniami nadciśnienia tętniczego w ciąży jest stan przedrzucawkowy i rzucawka. Stan przedrzucawkowy to wzrost ciśnienia tętniczego, który pojawia się po 20. tygodniu ciąży. Towarzyszy mu białkomocz. Ciśnienie krwi wynosi co najmniej 140/90 mm Hg, zaś w moczu pojawia się co najmniej 0,3 g białka w 24 godzinnej zbiórce moczu. Z kolei rzucawka to najgroźniejszy stopień zaawansowania choroby, będący powikłaniem stanu przedrzucawkowego. Do nadciśnienia tętniczego i białkomoczu dołączają drgawki toniczno-kloniczne.
Gestoza - przyczyny i czynniki ryzyka
Gestoza może się pojawić u każdej kobiety w ciąży. Istnieją jednak czynniki, które sprawiają, że u niektórych przyszłych mam ryzyko jest większe. To:
- wiek ciężarnej: poniżej 18 lat lub powyżej 35 lat,
- ciąża mnoga,
- pierwsza ciąża,
- nadciśnienie tętnicze w poprzedniej ciąży,
- choroby: naczyń krwionośnych, nerek, choroby układowe i metaboliczne, takie jak cukrzyca,
- stres i nieprawidłowe odżywianie w ciąży, otyłość, wysoki cholesterol, palenie papierosów,
- nadciśnienie tętnicze przed ciążą,
- stan przedrzucawkowy w poprzednich ciążach, historia zatrucia ciążowego w rodzinie.
Gestoza - objawy
Kobieta w ciąży, która ma łagodną postać gestozy, może nie odczuwać żadnych dolegliwości. Wówczas najczęściej badania wykazują niewielki wzrost ciśnienia krwi i niewielki białkomocz. Mogą również pojawić się typowe, choć nasilone dolegliwości ciążowe, takie jak obrzęki, wymioty i nudności, ból głowy, zaburzenia widzenia, ból brzucha, ogólne złe samopoczucie.
Objawy nie są charakterystyczne, a do rozpoznania najczęściej dochodzi podczas pomiaru ciśnienia na wizytach kontrolnych. Jak rozpoznać gestozę? Głównym objawem zatrucia ciążowego jest wzrost ciśnienia tętniczego powyżej 140/90 mm Hg. Nadciśnienie to może być pierwotne (występowało także przed ciążą) lub indukowane ciążą (pojawiło się w ciąży). Jeżeli ciśnienie wynosi mniej niż 160/110 mm Hg, jest to nadciśnienie łagodne. Wartości wyższe oznaczają nadciśnienie ciężkie. Badanie ciśnienia tętniczego dokonuje się rutynowo na każdej wizycie kontrolnej w ciąży.
Drugim typowym objawem gestozy jest białkomocz, czyli zbyt duża obecność białka w moczu. Etap zaawansowania choroby określa się na podstawie ilości białka podczas dobowej zbiórki moczu (co najmniej 0,3 g białka w 24 godzinnej zbiórce moczu). Mogą też pojawiać się obrzęki uogólnione, które obejmują nie tylko nogi, ale i ręce, twarz i brzuch, nie ustępują po przespanej nocy i utrzymują się przez cały dzień.
Gestoza - powikłania i zagrożenia
U większości ciężarnych, u których stwierdzono gestozę, nie występują powikłania. Należy jednak pamiętać, że im cięższe zatrucie ciążowe, tym ich ryzyko jest większe.
Powikłania gestozy mogą dotyczyć zarówno matki, jak i dziecka. U kobiety może wystąpić rzucawka, zaburzenia czynności wątroby, nerek i płuc, zaburzenia krzepnięcia krwi, krwawienia, udar mózgu oraz zespół HELLP.
W przypadku dziecka może dojść do wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrostu płodu, opóźnienia rozwoju, przedwczesnego porodu, przedwczesnego oddzielenia się łożyska lub do śmierci wewnątrzmacicznej. Zatrucie ciążowe jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonu ciężarnych.
Gestoza - leczenie
Leczenie zatrucia ciążowego jest uzależnione od stopnia zaawansowania choroby i czasu trwania ciąży. Łagodne lub umiarkowane nadciśnienie często nie wymaga leczenia, wystarczy zmiana stylu życia i sposobu odżywiania. Z kolei ciężkie nadciśnienie wymusza włączenia leczenia farmakologicznego, ponieważ grozi wystąpieniem stanu przedrzucawkowego i rzucawki. W bardzo ciężkich przypadkach i ciężkich powikłaniach jedynym skutecznym leczeniem jest przedterminowe rozwiązanie ciąży. Celem leczenia zatrucia ciążowego jest uniknięcie ciężkich powikłań u matki i płodu.
Gestoza to nie jedyne groźne schorzenie. Jakie są najczęstsze choroby kobiet w ciąży? Zobaczcie:
