Kamica nerkowa w ciąży, inaczej kamica moczowa, pojawia się pod wpływem odkładania się w drogach moczowych - w postaci złogów - związków chemicznych obecnych w moczu. Ponieważ złogi mogą powstać tak w nerkach, jak i drogach odprowadzających mocz, wyróżnia się: kamicę nerkową, moczowodową i pęcherzową.
Kamica nerkowa w ciąży - przyczyny
Do głównych przyczyn powstawania złogów i pojawienia się kamicy nerkowej w ciąży należą:
- wysokie stężenie substancji kamicorodnych w moczu (szczawiany, wapń, fosforany, cystyna, kwas moczowy). Wyróżnia się kamienie: fosforanowo-wapniowe, szczawianowo-wapniowe, moczanowe (złogi kwasu moczowego), cystynowe, struwitowe,
- zastój moczu,
- poszerzenie dróg odprowadzających mocz,
- zakażenia układu moczowego.
Europejski Instytut Badań nad Kamicą Nerkową wskazuje na czynniki predysponujące do kamicy w ciąży. To:
- zastój moczu. Powiększona macica uciska na moczowód powodując wodonercze,
- produkcja estrogenów oraz progesteronu, które działają rozluźniająco na moczowód, utrudniając odpływ moczu z nerek,
- zwiększony przepływ krwi przez nerki, co powoduje zwiększone wydalanie z moczem wapnia, sodu oraz kwasu moczowego,
- produkcja witaminy D3 przez łożysko, co prowadzi do zwiększonego wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego i podwyższenia stężenia go w moczu.
Kamica nerkowa w ciąży - objawy
Kamica nerkowa nie zawsze daje objawy (kamica nerkowa bezobjawowa). Najbardziej typowymi symptomami choroby są:
- kolka nerkowa, czyli ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej, promieniujący do spojenia łonowego, narządów płciowych zewnętrznych i wewnętrznej powierzchni ud,
- zastój moczu w nerce i rozciąganie miedniczki nerkowej, problemy z oddawaniem moczu, bolesne parcie na mocz, ból podczas oddawania moczu oraz częste oddawanie moczu w niewielkich ilościach,
- nudności i wymioty,
- omdlenia,
- niskie ciśnienie krwi (hipotensja),
- krwiomocz.
W badaniu fizykalnym stwierdzana jest bolesność okolicy nerki. Może wystąpić również zwiększone napięcie mięśni po stronie kolki. W większości przypadków objawy kliniczne pojawiają się w II i III trymestrze ciąży.
Kamica nerkowa w ciąży - diagnostyka i leczenie
Kamica moczowa u ciężarnej jest problemem zarówno diagnostycznym, jak i leczniczym. W przypadku jej podejrzenia badaniem pierwszego wyboru jest USG. Badania z wykorzystaniem promieni rentgenowskich, takie jak urografia czy tomografia komputerowa stosuje się tylko w przypadkach powikłanych bądź skomplikowanych. Czasem wykonuje się badanie technikami rezonansu magnetycznego (NMR). Diagnostyka kamicy nerkowej w ciąży ma bardzo duże znaczenie, gdyż kolka nerkowa może prowadzić do przedwczesnego porodu.
Czy istnieją domowe sposoby na kamice nerkową? Kobiety w ciąży, u których ją stwierdzono, powinny:
- pić duże ilości wody (większe niż zazwyczaj). Odpowiednie nawodnienie organizmu jest bardzo ważne,
- pić soki z aronii czy czarnej porzeczki,
- jeść żurawinę, pietruszkę, seler czy owoce jałowca,
- unikać stosowania w nadmiarze preparatów zawierających wapń,
- podejmować aktywność fizyczną o umiarkowanym nasileniu (co wspiera przesuwanie się i wydalanie złogów).
Jak leczyć kamice nerkową w ciąży? Dr n. med. Robert Drabczyk, specjalista chorób wewnętrznych i nefrolog wyjaśnia, że większość złogów zostaje wydalona samoistnie i w tych przypadkach wystarczające jest postępowanie zachowawcze. W leczeniu kamicy nerkowej w ciąży stosuje się głównie leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozkurczowe. Jeśli złogi są niewielkie, zostają wydalone z moczem. Jeśli są większe, prawdopodobieństwo samoistnego wydalenia maleje. Ciąża stanowi przeciwwskazanie do leczenia kamicy moczowej technikami litotrypsji pozaustrojowej (tzw. ESWL). Najczęstszą procedurą zabiegową jest cystoskopowe założenie cewnika moczowodowego.
Kamica nerkowa w ciąży nie stanowi zagrożenia dla dziecka, jednak gdy nie jest leczona lub jest leczona nieskutecznie, może prowadzić do wielu powikłań, które mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie matki i prawidłowy przebieg ciąży. Do ostrych powikłań kamicy nerkowej należy: zakażenie układu moczowego, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, nefropatia zaporowa oraz roponercze. W przypadku pojawienia się objawów mogących wskazywać na kamicę nerkową należy niezwłocznie skontaktować się z urologiem.
