Wielowodzie w ciąży - jakie są jego przyczyny? Jak je leczyć?

Wielowodzie występuje w ciąży. Mówi się o nim, gdy ilość wód płodowych otaczających dziecko jest większa niż przewiduje norma. Najbardziej charakterystycznym objawem nadmiernej ilości płynu owodniowego jest duży, twardy i napięty brzuch. Jego rozmiar jest nieadekwatny do wieku ciążowego. Jakie są przyczyny wielowodzia w ciąży? Jak przebiega leczenie? Czy mogą pojawić się jakieś powikłania?

Wielowodzie (łac. polyhydramnion, ang. polyhydroamniosis) to nadmierna ilość płynu owodniowego w czasie ciąży. Jego objętość jest różna i zależy od wieku ciążowego. Objętość płynu owodniowego w początkowej fazie ciąży wynosi około 10 ml, zwiększa się aż do 36. tygodnia ciąży, a następnie zmniejsza się do 800 ml w 40. tygodniu ciąży.

Zobacz wideo

Płyn owodniowy, inaczej wody płodowe, jest niezbędny, by dziecko mogło się prawidłowo rozwijać. Zawiera on elementy komórkowe owodni, białka czy aktywne enzymy, jest mieszaniną powstałą z płynów ustrojowych matki i płodu. Ponieważ podlega ciągłym procesom wymiany, zawsze jest świeży (pełna wymiana następuje w ciągu dwóch godzin). Wody płodowe są zaangażowane w transport oraz wymianę substancji odżywczych, amortyzują płód przed bodźcami zewnętrznymi. Mechanizm ich powstawania nie jest do końca znany.

Wielowodzie - objawy

Wielowodzie dotyka około 1,5% ciężarnych, często występuje w przypadku ciąż mnogich. Może pojawić się na początku ciąży lub tuż przed porodem. Rozpoznaje się je, gdy ilość płynu w III trymestrze ciąży wynosi ponad 2000 ml albo gdy indeks AFI wynosi >25. Oceny ilości płynu owodniowego dokonuje lekarz na podstawie badania USG. To najbardziej miarodajny wskaźnik.

Objawem wielowodzia może być znaczne powiększenie obwodu brzucha, który staje się napięty i twardy. Dochodzi do rozpierania powłok brzusznych, a ruchy dziecka stają się mniej wyraźne, choć jednym z objawów wielowodzia jest także nadmierna ruchliwość płodu. Ciężarna może podejrzewać wielowodzie, jeśli następuje szybki wzrost masy ciała bez towarzyszących temu obrzęków.

Nadmierna ilość płynu owodniowego utrudnia słuchanie tętna płodu, słabo wyczuwalne są części płodu. Powiększająca się objętość wód płodowych wywołuje trudności z oddychaniem i duszności u matki. Pojawia się uczucie dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej. Może wystąpić nadmierna aktywność skurczowa macicy.

Wielowodzie - przyczyny

W większości przypadków nie udaje się określić przyczyny wielowodzia - to wielowodzie idiopatyczne. W pozostałych sytuacjach odpowiadają za nie choroby matki (na przykład cukrzyca bądź schorzenia nerek), konflikt serologiczny w ciąży, jak i choroby oraz wady wrodzone płodu:

  • przewodu pokarmowego (niedrożność przełyku, dwunastnicy),
  • ośrodkowego układu nerwowego (bezmózgowie),
  • zespół przetoczenia między bliźniakami,
  • obrzęk uogólniony płodu,
  • toksoplazmoza wrodzona.

Wielowodzie - powikłania

Zarówno wielowodzie, jak i małowodzie, czyli zmniejszona objętość płynu owodniowego w ciąży, jest niebezpieczne dla płodu i może świadczyć o pewnych nieprawidłowościach lub powikłaniach w trakcie ciąży. Wielowodzie nie jest obojętne dla zdrowia dziecka, jak również przebiegu ciąży i porodu. Możliwe są liczne powikłania, takie jak:

  • poród przedwczesny,
  • wypadnięcie pępowiny,
  • nieprawidłowe wstawianie się główki płodu,
  • PROM i odpłynięcie płynu owodniowego,
  • przedwczesne oddzielenie łożyska,
  • hipotonia lub atonia macicy,
  • niedotlenienie wewnątrzmaciczne,
  • nieprawidłowe położenie płodu,
  • osłabienie czynności porodowej,
  • ostre wielowodzie (ból brzucha, niewydolność krążenia, obrzęk płuc, niedrożność przewodu pokarmowego).

Nadmiar wód płodowych w połogu opóźnia obkurczanie się macicy po porodzie.

Wielowodzie - leczenie

Jeśli zostanie stwierdzone wielowodzie, postępowanie będzie zależało od jego przyczyny oraz sytuacji położniczej. Nie ma leków na wielowodzie. Wskazany jest oszczędzający tryb życia oraz częste i regularne wizyty lekarskie. Jeśli jest za wcześnie, by zakończyć ciążę, a inne metody leczenia są nieskuteczne, stosuje się powtarzane amniopunkcje odbarczające. Przeprowadza się je, kiedy wystąpią trudności z oddychaniem u matki, nasilone bóle brzucha czy napięcie macicy.

W każdej ciąży bardzo ważna jest stała opieka lekarska sprawowana nad ciężarną, a także monitorowanie rozwoju płodu oraz ilości wód płodowych, czyli ocena indeksu AFI podczas badania ultrasonograficznego.

Rokowania w przypadku ciąż powikłanych wielowodziem są uzależnione od przyczyny zwiększonej ilości płynu owodniowego.

Więcej o:
Copyright © Agora SA