Operacje prenatalne - kiedy i po co się je wykonuje?

Operacje prenatalne, choć są skomplikowane i ryzykowne, ratują życie i zdrowie nienarodzonych dzieci. Dzięki nim można wyleczyć schorzenia rozpoznane w ciąży, podczas rutynowych badań ultrasonograficznych lub skorygować je na tyle, by poprawić komfort życia malucha po narodzinach. Jakie wady i choroby można leczyć, wykonując operacje prenatalne? Co warto wiedzieć o zabiegach wewnątrzmacicznych?

Operacje prenatalne

Pierwszą operację prenatalną w 1981 roku przeprowadził prof. Michael Havisson. To był wielki sukces i początek wewnątrzmacicznej chirurgii płodu oraz medycyny prenatalnej. Należy podkreślić, że terapia wewnątrzmaciczna rozwinęła się dzięki postępowi nauki i technologii, ściślej mówiąc dzięki możliwości monitorowania zabiegu pod kontrolą ultrasonograficzną.

Zobacz wideo

Operacjom prenatalnym poddawane są maluchy, które mają wady serca, rozszczep kręgosłupa, wady układu moczowego, przepuklinę przeponową czy wady układu oddechowego. Wykonuje się również transfuzje krwi w przypadku konfliktu płytkowego. Nie każda operacja jest w stanie wyleczyć dziecko, ale może skorygować wadę na tyle, by poprawić komfort życia malucha po narodzinach.

Większość operacji prenatalnych wykonuje się w drugiej połowie ciąży, czyli po 20. tygodniu. Związane jest to z tym, że do rozpoznania większości nieprawidłowości dochodzi podczas tak zwanego USG połówkowego, które wykonywane jest pomiędzy 18. a 22. tygodniem ciąży. Wcześniej przeprowadza się zabiegi wewnątrzmaciczne w przypadku zespołu przetoczenia pomiędzy płodami w ciąży bliźniaczej.

Wszystkie operacje prenatalne są inwazyjne i niebezpieczne. Ponieważ wiążą się z ryzykiem powikłań, wykonuje się je w sytuacji, gdy ryzyko związane z nimi jest mniejsze niż to, które niesie zdiagnozowana choroba bądź wada. Terapia wewnątrzmaciczna jest stosowana w przypadku najcięższych chorób, czyli takich, które grożą trwałym uszkodzeniem bądź śmiercią dziecka, zanim osiągnie ono zdolność do życia pozałonowego.

Operacje prenatalne - jakie wady korygują?

Leczenie płodu prowadzi się endoskopowo lub poprzez wewnątrzmaciczną chirurgię otwartą. Zabiegi wykonywane za pomocą igły, zakładanie tzw. shuntów, zabiegi fetoskopowe, czyli z użyciem narzędzia podobnego do laparoskopu oraz operacje na otwartej macicy.

Lista wykonywanych operacji wewnątrzmacicznych nie stanowi zamkniętego katalogu - zakres możliwości nieustannie się poszerza. Dzięki operacjom prenatalnym można korygować wiele wad, takich jak:

Operacje prenatalne - jakie zabiegi się wykonuje?

Pierwszymi wykonywanymi zabiegami wewnątrzmacicznymi były transfuzje dopłodowe. Wykonuje się je, gdy u dziecka zostanie stwierdzona anemia lub dojdzie do konfliktu płytkowego, kiedy jest konieczna transfuzja za pomocą igły wkłuwanej do żyły pępowinowej.

Do najczęściej wykonywanych zabiegów prenatalnych należą punkcje odbarczające, amnioredukcje, amnioinfuzje, zakładanie shuntów (cewników) do jam ciała płodu (w przypadku powiększonego pęcherza moczowego, wodonercza czy wysięku w jamach opłucnowych).

W ostatnich latach wykonuje się też wiele zabiegów na sercach płodów, w przypadkach takich jak: krytyczne zwężenie zastawki aortalnej, płucnej czy prenatalna restrykcja otworu owalnego. Operacje wad serca wykonuje się pod kontrolą ultrasonografu.

Inne częste operacje prenatalne dotyczą przepukliny oponowo-rdzeniowej, wrodzonej wady cewy nerwowej. Operacja prenatalna zamknięcia przepukliny zmniejsza ryzyko wodogłowia i sprawia, dziecko ma większe szanse na samodzielne chodzenie i prawidłowy rozwój intelektualny.

W Polsce istnieje kilka ośrodków, które wykonują operacje prenatalne. Szacuje się, że w każdym z nich przeprowadza się kilkadziesiąt zabiegów rocznie, co daje kilkaset przypadków na rok w skali kraju.

Więcej o:
Copyright © Agora SA