Żylaki powrózka nasiennego, inaczej żylaki jądra, to najczęstsza korygowalna przyczyna niepłodności męskiej. Szacuje się, że żylaki powrózka to problem dotykający blisko 15 proc. populacji męskiej. Wykrywane są już u nastolatków. Co interesujące, większość żylaków powrózka nasiennego lokalizuje się po stronie lewej. Żylaki prawostronne powstają najczęściej wtórnie do zmian pierwotnych (po stronie lewej).
Żylaki powrózka nasiennego są objawem nieprawidłowego poszerzenia naczyń żylnych, wchodzących w skład żylnego splotu wiciowatego w powrózku nasiennym. Splot wiciowaty odpowiada za odprowadzanie krwi żylnej z worka mosznowego. Gdy dochodzi do patologii, następuje jego przekrwienie wskutek zastoju krwi w poszerzonych splotach żylnych. Poszerzone naczynia żylne splotu wiciowatego w trakcie badania wyczuwalne są w obrębie moszny jako guzowate twory obecne nad jądrem. To żylaki powrózka nasiennego. Warto wspomnieć, że powrózek nasienny to anatomiczna struktura przebiegająca przez kanał pachwinowy do moszny. W skład powrózka nasiennego wchodzi nasieniowód, mięsień dźwigacz jądra, tętnica jądrowa, żylny splot wiciowaty, naczynia krwionośne zaopatrujące dźwigacz jądra oraz gałąź płciowa nerwu płciowo-udowego.
Czy jazda na rowerze powoduje męską niepłodność?
Żylaki powrózka nasiennego, w zależności od stadium zaawansowania klinicznego, dzielimy na trzy stopnie:
Powstawanie żylaków powrózka nasiennego to efekt szeroko rozumianej niewydolności żylnej miednicy. Najczęstszą przyczyną ich pojawiania się jest wzrost ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach żylnych powrózka nasiennego. Wskutek jego działania dochodzi do zwiększonego nacisku krwi na ściany naczyń splotu żylnego wiciowatego. To z kolei prowadzi do poszerzenia, wydłużenia i poskręcania się żył. Inną przyczyną powstawania żylaków powrózka nasiennego może być dysfunkcja zastawek, wrodzone choroby tkanki łącznej, zakrzepica żylna, krążenie oboczne oraz zewnętrzny ucisk na żyły spowodowany guzem.
U większości mężczyzn żylaki powrózka nasiennego nie dają żadnych objawów, zwykle są wykrywane przypadkowo podczas badania urologicznego czy USG jąder. Gdy zmiany są bardzo zaawansowane, może pojawić się uczucie ciężkości, dyskomfortu lub bólu w okolicy moszny lub pachwiny. Inne objawy to uczucie pieczenia w jądrach, nadmierne ucieplenie moszny, a także wybrzuszenia na jądrach. Długotrwały zastój żylny może doprowadzić do zmniejszonej objętości worka mosznowego i niepłodności.
Żylaki rozpoznaje urolog podczas badania palapacyjnego. Do postawienia diagnozy niezbędne jest USG jąder.
W leczeniu żylaków powrózka nasiennego wykorzystuje się różne metody. To:
Decyzja o leczeniu żylaków powrózka u mężczyzn podejmowana jest w przypadku objawowej postaci choroby, w sytuacjach potwierdzonych zaburzeń składu nasienia i podejrzeniu niepłodności ze strony męskiej. Celem terapii jest zahamowanie żylaków powrózka, zmniejszenie temperatury jąder, jak również poprawa fizjologii plemników.