Spirala antykoncepcyjna, występująca również pod nazwą wkładka domaciczna, kształtem przypomina literę T. Wykonana jest z plastiku, wzbogaconego dodatkiem srebra lub miedzi. Na rynku można znaleźć także wkładki zawierające hormony - progesteron, który stopniowo uwalnia się do środka macicy. Hormon ten ma za zadanie zagęszczanie śluzu obecnego w szyjce macicy i hamowanie dostępu plemników do komórki jajowej.
Wkładka wewnątrzmaciczna jest jedną z najskuteczniejszych metod antykoncepcji. Wykazuje wysoką skuteczność przy bardzo niewielkim ryzyku groźniejszych skutków ubocznych. Zakłada się ją mniej więcej co 3-5 lat, jednak nie oznacza to, że nie można jej wyjąć w dowolnie wybranym momencie.
Spirali nie można ani samodzielnie założyć, ani zdjąć. Obu zabiegów dokonuje się w gabinecie ginekologicznym, przez lekarza ginekologa. Zabieg jest zupełnie bezbolesny, choć niektóre kobiety (bardzo rzadko) skarżą się na ból o niewielkim nasileniu - porównywalny z bólem pojawiającym się w czasie normalnej miesiączki. Ból jest tylko chwilowy, po założeniu wkładki mija. Po dokonanym zabiegu założenia spirali należy regularnie zgłaszać się do lekarza, w celu wykonania badania kontrolnego - w pierwszym okresie co 4-12 tygodni, a następnie raz do roku lub częściej, jeśli takie będzie zalecenie lekarza.
Cena, jaką przyjdzie paniom zapłacić za założenie wkładki, jest zróżnicowana. Koszt przeprowadzenia zabiegu waha się w dość szerokich granicach - do mniej więcej od 400 zł do1500 zł.
Spirala, jako skuteczny środek antykoncepcji, zalecana jest kobietom, które z różnych powodów nie mogą stosować doustnych środków antykoncepcyjnych. Wkładki rekomenduje się także paniom, które mają dzieci i nie planują w najbliższym czasie kolejnych ciąż.
Jak już wspomniano, wkładki mogą być z dodatkiem srebra, miedzi i progesteronu. Oceny, jaka wkładka najlepiej sprawdzi się w przypadku danej kobiety dokonuje lekarz. Specjalista podejmuje decyzję w oparciu o szczegółowy wywiad lekarski oraz o przeprowadzone badanie ginekologiczne.
Uważa się, że wkładka z miedzią może wywoływać bardziej obfite i bolesne miesiączki. Odradzana jest zatem paniom, które i bez wkładki skarżą się na te dolegliwości. Spirala z zawartością progesteronu polecana jest nieregularnie miesiączkującym paniom bądź takim ze skąpymi, bądź zanikającymi miesiączkami. Również kobiety ze zdiagnozowaną endometriozą zazwyczaj otrzymują od lekarza wskazanie na założenie właśnie tego rodzaju spirali.
Głównym przeciwwskazaniem do założenia spirali jest ciąża i jest to sytuacja bezwzględna, od której nie ma odstępstw. Są też inne przeciwwskazania, o których warto wspomnieć, rozważając skorzystanie z tej formy antykoncepcji. Są to:
Spirala antykoncepcyjna ma swoich zwolenników i przeciwników. Zdania na jej temat są dość mocno podzielone. Zwolennicy podkreślają wygodę wynikającą z jej stosowania - chodzi przede wszystkim o to, że umieszcza się raz na kilka lat i nie trzeba pamiętać o niej każdego dnia, jak o tabletkach hormonalnych. Jest również bardzo skuteczna i nie ma licznych skutków ubocznych. Poza tym mogą ją stosować nawet kobiety karmiące piersią. Jest alternatywą dla kobiet, które nie mogą przyjmować doustnie środków antykoncepcyjnych.
Mimo wielu zalet spirali, ma ona także wady. Wśród nich wymienia się pojawienie się bardziej intensywnych krwawień, dłuższej trwających miesiączek. W wielu przypadkach po 3-6 miesiącach od założenia wkładki, oprócz miesięcznego krwawienia występują plamienia. U posiadaczek spirali częściej stwierdza się infekcje narządów rodnych.
W pierwszej dobie założenia spirali nie powinno się współżyć, zaś w czasie pierwszego miesiąca należy zabezpieczać się w dodatkowy sposób. Mając założoną wkładkę nie należy używać tamponów, ponieważ jest duże prawdopodobieństwo naruszenia (przesunięcia) spirali podczas wyjmowania tamponów.